|
Ta’lim vositalari tasnifi
|
| bet | 15/18 | | Sana | 30.11.2023 | | Hajmi | 117,09 Kb. | | #108672 |
Bog'liq 7-mavzu (4)Ta’lim vositalari tasnifi aniq va yagona bo`lishi mumkin emas. Ta’lim vositasining ahamiyatli tomoni ularning birgalikda qo`llanilishidir va hech qachon bir-birini inkor etmaydi. O’qituvchining vazifasi – dars jarayonini faollishtirish uchun ta’limning samarali vositasini tanlab olishdir.
Ta’lim vositalarini tasniflashda turli asoslarga ko`ra yondashish mumkin:
- faoliyat sub’yektiga ko`ra;
- faoliyat ob’yektiga ko`ra;
- o`quv axborotiga munosabatiga ko`ra;
- o`quv jarayonidagi vazifasiga ko`ra.
Faoliyat sub’yekti bo`yicha ta’lim vositalari o`rgatish va o`rganishga bo`linadi.
O’rgatish vositalari. Masalan, namoyishli-tajriba qurollari. Bunday qurollar o`qituvchi toionidan mavzuni tushuntirish va mustahkamlash uchun qo`llaniladi.
O’rganish vositalari. Masalan, laboratoriya-praktikum qurollari. Bunday vositalar o`quvchilar tomonidan yangi bilimlarni egallash uchun qo`llaniladi.
Didaktik vositalar o`qituvchi va o`quvchi uchun xosligiga qarab, ikkiga bo`linadi. Birinchisiga ko`ra, narsalar o`qituvchi tomonidan ta’limning maqsadlarini samarali realizatsiyalash uchun qo`llanilsa, ikkinchisi – bu o`quvchilarning individual vositalari, darsliklar, daftarlar. Bundan tashqari didaktik vositalar o`qituvchi va o`quvchilar faoliyat turiga ko`ra sport qurollari, botanika va geografiya maydonchasi, kompyuterlarga ham bo`linadi.
Faoliyat ob’yektlari bo`yicha ham ta’lim vositalari ikkiga bo`linadi:
Material ta’lim vositalari. Bu o`quv qo`llanmalari, darsliklar, jadvallar, maketlar, modellar, o`quv-texnik vositalar, mebel, o`quv-laboratoriya qurilmalari, ko`rgazmali vositalar bo`lishi mumkin.
Ideal ta’lim vositalari – bular pedagog va o`quvchilar yangi bilimlarni egallashda qo`llaydigan vositalar: chizmalar, sxemalar, diagrammalar, tasviriy, san’at, nutq, xat va boshqalar. Ideal vositalar – bu «fikrlar haqidagi fikrlar»: o`qituvchi ularni o`rgatish uchun belgilangan shaklda ko`rsatishi zarur. Masalan, materializatsiya – abstrakt simvollar tarzida ko`rsatiladigan vosita(grafiklar, jadvallar, chizmalar), verbalizatsiya – nutq bayoni tarzida ko`rsatiladigan vosita(tahlil, muhokama qilish, dalil keltirish).
Material va ideal vosita bir-birini to`ldiradi. Material vosita qiziqish va diqqatni uyg`otish, amaliy harakatlarni amalga oishirish bilan bog`liq bo`lsa, ideal vositalar – mantiqiy muhokama. Materialni tushunti-rish, nutq madaniyati, yod olish bilan bog`liq.
|
| |
