Kislorod.
YUqoridagi ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, gorelka
yonuvchi gazni kislorod bilan ma’lum nisbatda aralashtiriladi, bu aralashma
havoda yoqilgandagina yuqori temperatura beruvchi alanga olinadi. Ma’lumki,
kislorod oddiy sharoitda rangsiz va hidsiz gaz bo‘lib, havodan bir oz og‘ir.
Sanoatda esa texnikaviy kislorodni asosan, havodan olinadi. Buning uchun
havoni maxsus qurilmalardan o‘tkazib, uni changlardan, uglerod (II) – oksiddan
tozalab quritilgach, kompressorlarda 6-180
kG/sm
2
azotdan ularni qaynash
temperaturalari (kislorodniki – 183
0
S bo‘lsa, azotniki 196
0
S) tafovutlari hisobiga
ajratiladi.
Atmosfera bosimidagi kislorod – 183
0
S temperaturada havo rang, oson
bug‘lanuvchan suyuqlikka aylanadi, bunda uning hajmi 860 marta kamayadi,
agar bu suyuqlikni qizdirsak, u yana gazga aylanadi.
Gaz holatidagi texnikaviy kislorod 40 litrli maxsus po‘lat ballonlarda 150-
165
atm
bosimda saqlanadi.
Gaz alangasi yordamida payvandlash apparatlari va uskunalari
Atsetilen
generatori.
Kalsiy
karbiddan
atsetilen olish uchun
foydalaniladigan maxsus apparatlar
atsetilen generatorlari deyiladi.
GOST 5190
– 67 bo‘yicha generatorlar tubandagi ko‘rsatkichlarga ko‘ra ajratiladi:
1.
Unumdorligiga (1 soatda necha
m
3
atsetilen ishlab chiqarishiga) ko‘ra
– 0,5; 0,75; 1,25; 3,5; 10; 20; 40; 80; 160 va 320. Soatiga 3
m
3
atsetilen ishlab
chiqaruvchilari unumdorligi kichik, 10
m
3
gachasi – o‘rtacha, 80
m
3
/soat
gachasi
yirik generatorlar hisoblanadi.
2.
Tuzilishiga ko‘ra – ko‘chma (unumdorligi 3
m
3
/soat
gacha gaz ishlab
chiqariluvchi) va statsionar.
3.
Rostlash sistemasiga, ya’ni kalsiy karbidni suv bilan o‘zaro ta’siriga
o‘zo‘zaro ta’sir etuvchi moddalarning miqdoriga va kalsiy karbidning suv bilan
kontakt vaqtiga ko‘ra.
Miqdoriy rostlash generatorlarida kalsiy karbid yoki suv dozalanadi. Agar
kalsiy karbid tozalansa, suv esa reaksiya zonasida o‘zgarmas miqdorda bo‘lsa, bu
sistemaga “suvga karbid” va aksincha, suv dozalanib, bir vaqtda butun kalsiy
karbid kiritilsa, bu sistema “karbidga suv” deb yuritiladi. Ba’zida
kombinatsiyalangan sistema (har ikkala modda ham dozalanuvchi) da ham
foydalaniladi. 1-rasmda “karbiddagi suv” sistemasida ishlovchi RA tipdagi
ko‘chma generatorlarining sxemasi keltirilgan.
|
