• 6.03-SAVOL a
  • Atrof-Muhit ifloslanishini nazorat qilishda mikroprotsessorlar va kompyuterlardan foydalanish
  • Analog va raqamli signallar




    Download 132,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet113/382
    Sana22.11.2023
    Hajmi132,8 Mb.
    #103163
    1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   382
    Bog'liq
    IAT 9-sinf Talabalar-uchun-darslik

    Analog va raqamli signallar
    6.08-rasm. Analog signallar doimiy ravishda oʻzgarib turadi;
    raqamli signallar yo yoniq (1), yoki oʻchiq (0) boʻladi.
    Analog maʼlumotlar deyilganda audio yoki video signallar
    hamda doimiy oʻzgarib turadigan signallar tushuniladi, lekin
    raqamli maʼlumotlar ikkilik shaklga asoslanadi (6.08-rasm).
    Bunga chiroq kalit tugmasi yaxshi misol boʻladi: yoniq yoki
    oʻchiq boʻlish raqamlidir, chunki u faqat ikki holatga ega, lekin
    uning oʻrniga xiralatkich kalit tugma ishlatilsa, unda bu analog
    boʻladi.
    Inson ovozi, hayvonlar tovushi va musiqa asboblarida
    chalinadigan notalar singari barcha tabiiy signallar analogdir. 
    6.03-SAVOL
    a Agar barometrik bosimni oʻlchab, bu maʼlumotdan
    kompyuterda foydalanmoqchi boʻlsangiz, nimadan
    foydalanasiz?
    b Undan qayerda foydalanasiz?
    72
    9-sinf Informatika va axborot texnologiyalari


    Ularni yozib olish va kompyuter yordamida qayta ishlash 
    uchun ular raqamli signallarga aylantirilishi kerak (1 lar va 0
    lardan iborat bitlar, qarang: 6.09-rasm).
    Maʼlumotlar toʻplangach, kompyuterga yuborilishi lozim. Bu
    analog-raqamli konvertor orqali amalga oshiriladi, shunda 
    kompyuter oʻziga yuborilgan signallarni tushunadi.
    Atrof-Muhit ifloslanishini nazorat qilishda 
    mikroprotsessorlar va kompyuterlardan 
    foydalanish
    Ifloslanish nazorati atrof-muhit sifatini kuzatish bilan bogʻliqdir.
    Koʻpincha, bu atrof-muhitdagi ifloslanish darajalarini oʻlchash
    va uzoq vaqt davomida darajalar boʻyicha hisobot berishdan
    iborat boʻladi. Shu maqsadda kompyuterlardan tez-tez
    foydalaniladi.
    6.10-rasm. Avtotransport vositasidan chiqarilayotgan zararli
    gazlar.
    Avtotransport vositalari ishlab chiqaradigan uglerod oksidi 
    va azot dioksidi kabi gazlarning darajasi ayniqsa muhimdir 
    (qarang: 6.10-rasm). Ular muayyan gaz darajalarini aniqlab,
    analog-raqamli konvertor orqali kompyuterga xabar 
    beradigan maxsus sensorlarni oʻrnatish orqali nazorat qilinadi.
    Kompyuterlardan quyidagilarda foydalanish mumkin:

    Download 132,8 Mb.
    1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   382




    Download 132,8 Mb.
    Pdf ko'rish