holda saqlashni anglatadi. Maʼlumotlarning xavfsizligi,
shuningdek, maʼlumotlarga zarar yetgan taqdirda ularni qayta
tiklash bilan ham bogʻliq. Bu boʻlimda biz maʼlumotlarni
buzib kirishning turli usullarini va
imkon qadar xavfsiz saqlash
usullarini koʻrib chiqamiz.
Yuqori
darajadagi
ahamiyatga
ega
Oʻquv materiallari
Bank maʼlumotlari
Parollar
Past
darajadagi
ahamiyatga
ega
Fotosuratlar
Videolar
Musiqa
Past darajali xavf
Yuqori darajali xavf
8.01-jadval. Axborot xatarlarining darajasi.
Xakerlik nima?
Xaking – ma’lumotlardan erkin
foydalanish huquqiga ega
boʻlmagan shaxslarning gʻarazli maqsadda kompyuter tizimini
buzib kirib, unga zarar yetkazishidir. Bu ishni qiluvchi shaxslar
xakerlar deb ataladi.
Xakerlar bunday amallarni turli sabablarga ko‘ra bajaradi:
ularning ayrimlari tizimning himoyalanmagan ekanini
isbotlash uchun uni buzib kiradi,
boshqa xakerlar faqat
gʻazarli maqsadlarni koʻzlab maʼlumotlarni oʻzgartirishi
yoki yoʻq qiladi. Baʼzi xakerlar esa bu ish qoʻlidan kelish-
kelmasligini tekshirib koʻrish uchungina kompyuter tizimiga
buzib kirishga harakat qilishi mumkin. Katta ehtimol bilan ular
baʼzi maʼlumotlarni o‘g‘irlab, pul ishlash uchun xakerlik qiladi.
Masalan,
xaker kompyuteringizga kirib, u yerdagi har qanday
moliyaviy maʼlumotni, masalan, kredit kartangiz raqami yoki
bank hisob raqamingiz parolini oʻgʻirlasa, u bu ma’lumotlarni
pulingizni ishlatish uchun qoʻllashi mumkin.
