149
•
tovar xarid qilish va xizmatlardan foydalanish bo‘yicha turli imkoniyatlarga
ega bo‘lgan xaridorlar;
•
mahsulot ishlab chiqarishda xom-ashyo va butlovchi qismlar yetkazib
beruvchi ta’minotchilarning narxlar bo‘yicha siyosati.
Firma raqobatda yutib chiqib, bozorda o‘zining
siyosatini yuritishi uchun
quyidagi omillarga e’tibor qaratishi va strategiyalarga amal qilishi zarur:
bozorda mavjud bo‘lgan tovarlardan farq qiladigan, yangi tovarlar va
xizmatlarni yaratish;
firmaning tovar va xizmatlari sifati boshqa raqobatchi firma tovarlari va
xizmatlaridan tubdan farq qiladigan, afzalligi e’tirof etiladigan yangi
bozorlarni va sharoitlarni izlab topish;
firma o‘zga xaridorlar va ta’minotchilarni izlab topib, ularga murojaat
qilishidan ko‘ra har xil aksiyalar asosida muqim xaridorlar va
ta’minotchilarni o‘ziga biriktirib olishi;
mahsulot sifatini pasaytirmagan holda uning narxini tushirish.
Strategik bo‘g‘in axborot tizimlari yuqori zvenodagi boshqaruvchilar
uchun strukturalashtirilmagan
masalalarning yechimini olish, uzoq muddatli
rejalashtirish ishlarini bajarish imkonini beradilar. Asosiy masala – firmaning
yoki tashkilotning tashqi muhitdagi holatni tahlil qilish va solishtirishi asosida
ichki imkoniyatlari va zahiralarini baholash. Ular tasodifan yuzaga keladigan
vaziyatlarni
hisobga olishda, nostandart vaziyatlarda qarorlar qabul qilishda
kompyuter va telekommunikasion qaror qabul qilishning umumiy muhit
yaratishlari kerak. Eng so‘nggi takomillashtirilgan dasturlardan foydalanib,
bunday tizimlar ixtiyoriy vaqtda ko‘pgina manbalardan
zarur axborotlarni
yetkazib berishlari mumkin. Ba’zi strategik axborot tizimlari uchun chekli
analitik imkoniyatlar mavjud.
Ushbu tashkiliy bo‘g‘inda axborot tizimlari yordamchi rolni o‘ynaydilar va
ulardan menejer tomonidan qaror qabul qilish uchun zarur axborotlarni
operativ tarzda yetkazib berishda foydalanadilar.
Hozirgi strategik axborot tizimlaridan ko‘p rejalilik, ko‘p funksiyaviylik
150
sharoitida foydalanilayotgan bir paytda ularni yaratishning
umumiy tamoyillari
hali ishlab chiqilmagan. Bu masala borasida ikki xil nuqtai-nazarlar mavjud:
birinchisi - dastlab maqsadlar va ularga erishishning strategik yo‘llarini aniqlab
olish kerak, so‘ng esa axborot tizimlarini unga moslashtirish kerak; ikkinchi
nuqtai- nazar - tashkilot strategik axborot tizimlaridan o‘z maqsadlarini
aniqlashda va strategik rejalashtirishni amalga oshirishda foydalanishi mumkin.
Lekin kelajakda bu ikki nuqtai-nazarning umumiy sintezi asosida strategik
axborot tizimlarini yaratish yaxshi samara berishi e’tirof etilmoqda.
