A. M. Karabayev Qurilishda metrologiya va standartlashtirish

Download 2.29 Mb. Pdf ko'rish
bet	2/57
Sana	14.03.2024
Hajmi	2.29 Mb.
	#171941

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 57

Bog'liq
Qurilishda metrologiya vaSTANDDARTLASHTIRISH Oquv qollANMA
m noma’lumli n ta chiziqli tenglamalar sistemasi, 1 mavzu Buxgalteriya hisobining mohiyati va ahamiyati Reja fayllar, 105906

SO’ZBOSHI

Loyihalanayotgan qurilmaning hisoblash sxemasini aniqlashtirish va vaqtni
hisoblash modelini asl holatga maksimal darajada yaqinlashtirish qurilmalarning
haqiqiy ishini tajribaviy sinash orqali amalga oshiriladi. Tajriba natijalari qurilmaning
fizik holati haqida to’la tasavvur hosil qilish imkonini beradi, bu esa o’z navbatida
hisoblash natijasini tanlashda yo’l qo’yiladigan soddalashtirishlarning asosli
bo’lishini ta’minlaydi. Shunday qilib, materiallarning konstruksion xossalarini va
hisoblash modelini obyektning real ish holatiga qay darajada mos kelishini faqat
tajriba yo’li bilan aniqlash mumkin.
Ammo eksperimental tadqiqotlarning ahamiyati shuning o’zi bilan
chegaralanib qolmaydi. Yangi inshoot qurib bitkazilgach, yoki mavjud inshoot
ta’mirlanib uning qurilmalari kuchaytirilgandan keyin, ishootning yuk ko’tarish
qobiliyati, ya’ni uning mustahkamligi va ustuvorligi sinovdan o’tkaziladi. Bu
yo’nalishda olib boriladigan tajribaviy tadqiqotlar ham xalq xo’jaligida o’zining
muhim o’rniga ega. Masalan, zilzilada shikastlangan binolarni ta’mirlagandan
keyin, ta’mir ishlarining sifatiga sinash yo’li bilan baho beriladi. Ulug’vor
arxitektura yodgoriiklarni asrab qolish va ularni kelajak avlodlarga yetkazish hal
qiluvchi o’rinni egallaydi.
Sifat nazoratining asosini esa tajriba-sinash ishlari tashkil etadi. Bunda nazorat
obyekti mahsulot yoki texnologik jarayon bo’lishi mumkin.
Standartlashtirish bajariladigan ishlarni ma’lum qonun va qoidalar asosida
tartibga solib turadigan keng bir soha bo’lib, xalq xo’jaligining turli jabhalarida o’zining
aniq yo’nalish va obyektlariga ega. Masalan, qurilish sohasida konstruksiya va
inshootlarni hisoblash va loyihalash metodlari, material va buyumlarga qo’yiladigan
talablar, sinash usullari va o’lchash ishlari kabilar standartlashtirish obyektlari
hisoblanadi. O’rnatilgan standartlar asosida amalga oshirilgan ishlarda palapartishlik,
nouyg’unlik va tartibsizlik bo’lmaydi. Hamma ishlar maromida, ma’lum qoidalar
asosida bajariladi. Ishlarning shu yo’sinda amalga oshirilishi samaradorlikni
ta’minlaydi.

4
Metrologiya — o’lchash usullari va vositalari haqidagi fan bo’lib,
standartlashtirish ishlarini bajarishda poydevor vazifasini o’taydi. Metrologiya fani
tavsiya etgan u yoki bu usul standartlarda asos qilib qabul qilinadi hamda
amaliyotga tadbiq etiladi.
Ushbu qo’llanma qurilish yo’nalishi bo’yicha o’qiydigan talabalarga
qurilishda metrologiya, standartlashtirish va sifat nazorati bo’yicha saboq beradi,
hamda undan qurilish sohasida ishlovchi bakalavr, magistr va boshqa mutaxassislar
ham foydalanishlari mumkin.

Download 2.29 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 57

Download 2.29 Mb.

Pdf ko'rish