iyerarxik darajaga - mikrodarajaga o ‘tish zaruriyatini keltirib
chiqaradi
Mikrodarajada diskret fazodagidek muhit haqidagi tasav-
vurlardan foydalaniladi. Bunday diskretlash taqsimlangan modeldan
m a’lum bir obyektning aniqlashtirilgan modeliga o ‘tishini anglatadi.
Bu darajadagi elementlar bo‘lib, mikrodarajada tizim deb qaralgan
obyektlar (radioelektron
sxemalari rezistorlari, tranzistorlari kabilar)
bo‘lishi mumkin. Bu elementlar parametrlari mikrodarajada chiqish
parametrlari hisoblangan bo‘lsa, bu yerda ichki parametrlar bo‘lib
hisoblanadi. Mikrodarajada chiqish parametrlari bo‘lib, kuchaytir-
gichning kuchaytirish koeffitsiyenti, optik qurilmaning ruxsat
etiladigan xususiyati,
dvigatel og‘irlik kuchi va boshqalar
hisoblanadi. Ommaviy fazoviy o'zgaruvchilar bo‘lib,
elektrik
tizimlaridagi tok va kuchlanish hisoblanadi.
Mikrodarajada matematik modellar bo‘lib, oddiy differensial
tenglamalar hisoblanadi. Xususiy hollarda statik masalalar algebraik
tenglamalarga aylantiriladi. Lekin elementlar sonini ko‘payishi bilan
tenglamalar tizimi darajalari oshib ketishi, mikrodarajadagi mate
matik modellar asosida masalalami yechishni qiyinlashtirib yubo-
radi va keyingi iyerarxik darajada tasvirlash zaruriyatini keltirib
chiqaradi.
Metadarajada tizimlar bo‘lib murakkab qurilmalar va komp
lekslar hisoblanadi. Masalan, axborotli
va hisoblash tizimlari ish-
lashlarini diskret tasavvur qilish, elementlar holatlarini xarakter
lovchi kattaliklar hisoblangan fazo o ‘zgaruvchilarini diskretligini
bildiradi.
Elementlar va ichki parametrlar vazifasini, oldingi iyerarxik
darajadagi tizimlar va chiqish parametrlari bajaradi. EHM ele
mentlari bo‘lib, arifmetik qurilma, operativ xotira va kiritish quril
malari hisoblanadi. Chiqish parametrlariga misol qilib,
tizimiga
kelib tushayotgan buyurtmalarga xizmat k o ‘rsatish ehtimolligi,
xizmat ko‘rsatishga navbat kutish vaqti, qurilma tezkorligini
keltirishimiz mumkin.
Metadarajada matematik modellami yaratish uchun avtomatik
boshqarish nazariyasi uslublari, eksperimentlami rejalashtirish,
mantiqiy
matematik, ommaviy xizmat ko‘rsatish nazariyasi uslub-
laridan foydalaniladi.
95
