Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti sanoat mikrobiologiyasi

5 
tezda nazorat qilinadi. Bunda 1 ml yuvindi suvdagi mikroorganizmlar 
miqdorini aniqlash maqsadida ajratib olingan namuna ekiladi. Pivo 
pishirish, sut-qatiq, non pishirish, alkogolsiz ichimliklar, qandolat 
mahsulotlari tayyorlash, achitqi ishlab chiqarish korxonalaridagi idishlar 
yuvilgan suvda ichak tayoqchalari bor-yoʻqligi aniqlanadi. Buning 
uchun sterillangan paxta yoki doka tampon, sterillangan 10 ml suv (yoki 
fiziologik eritma) quyilgan probirkalar va sterillangan pinset 
tayyorlanadi.
Tamponlarni yogʻoch oʻqqa mahkamlab, har birining ichida 10 ml 
suv boʻlgan probirkalarga bittadan tushirib, 20-30 minut davomida 0,1 
MPa da sterillash kerak.
Katta hajmdagi uskunalardan va apparatlardan namuna olishda 
oʻrtasi oʻyiq zanglamaydigan metall trafaretlardan foydalaniladi (oʻyigʻi 
10, 25 yoki 100 sm
2
teng boʻladi). Namuna olishdan ilgari trafaretni 
spirtda hoʻllab, qizdiriladi va tekshiriladigan yuzaga qoʻyiladi.
Cheklangan maydon hoʻl tampon bilan yuviladi, shundan keyin 
tamponni shu probirkaga solinadi, qolgan suv yoki fiziologik eritmani 
ham quyib yaxshilab aralashtiriladi. Yuvilgan suvdan 1 ml olib, GPAga 
ekiladi. 37
o
C issiqda 48 soat termostatda saqlangandan keyin 
mikroorganizmlarning umumiy soni aniqlanadi. Suvni maxsus 
muhitlarga ekib, shilimshiq hosil qiluvchi bakteriyalarni (leykonostokni) 
aniqlash ham mumkin.
Qolgan suvni tamponi bilan birga naychali va 5 ml Kessler muhiti 
quyilgan probirkalarga ekib, 42-43
o
C issiqda termostatda 12 soat 
saqlanadi. Yaxshilab yuvilgan apparatlarda mikroorganizmlarning 
umumiy miqdori va ichak tayoqchasi titri ularning yuviladigan, toza 
suvdagi miqdoridan oshmasligi kerak. Shilimshiq hosil qiluvchi 
bakteriyalar soni 1 ml da 5 tadan oshmasligi kerak.
Quvurlar, ularning tarmoqlari, shlanglar, ba’zi apparatlarning ichki 
yuzasidan trafaretlarda yuvilgan suv olish qiyin. Bunday hollarda 
preparatlarni mikroskopda koʻrish va yuvilgan oxirgi suvni ekish yoʻli 
bilan maqsadga erishiladi.
Sterillangan idishga tekshirilayotgan ob’yektdan chiqayotgan 
suvdan namuna olinadi. Shundan 10 ml olib, 1500-2000 ob/min da 10 

6 
minut sentrifugalanadi. Keyin sentrifugani toʻkib, choʻkma mikroskopda 
koʻriladi. 10 ta koʻrish maydonida koʻpi bilan 5-6 ta hujayra boʻlishi 
kerak. Har bir koʻrish maydonida mikroorganizmlar boʻlishi asbob-
apparatlar yetarlicha yuvilmaganligini bildiradi.
Mikroorganizmlarning umumiy miqdorini aniqlash uchun GPAga 
ekiladi. Membrana filtrlar yoki bijgʻituvchi namunalar yordamida koli-
titri aniqlanadi. Idishlar yuvilgan suvdagi mikroorganizmlarning 
umumiy miqdori va koli-titri korxonada ishlatiladigan suvning 
koʻrsatkichlaridan farq qilmasligi kerak.

Download 1,19 Mb.