6
I BOB. BULUTLI TEXNOLOGIYALARNI TASHKIL ETISH
1.1.
Bulut texnologiyasining yaratilishi va modellari
“Bulutli texnologiyalar” tushunchasi (inglizcha “cloud computing”)ingliz va rus
man'balarda keng ishlatiladi.
O‘zbek tilida bu termin tarjimasidan muallif foydalangan. T.N.
Nishonboyevning “Servisga yo‘naltirilgan arhitektura” monografiyasida ham ushbu
termin ko‘p ishlatilgan.[6]
Bugungi kunda biz bulutli hisoblash (cloud computing) deb ataydigan hisoblash
tarmog‘i jadallik bilan rivojlanmoqda. Axborot texnologiyalari sohasidagi Google
(GoogleDrive), Yandex (Yandex disk), Microsoft (OneDrive), Apple (iCloud),
DropboxInc, Cisco, Oracle va boshqa ko‘plab yirik kompaniyalar bugun o‘z bulutli
xizmatlar spektrini kengaytirishga katta eʻtibor qaratishmoqda. Ko‘plab xizmatlar
bulutli tarmoqqa kiritilmoqda va foydalanuvchilar ular orasidan o‘ziga kerakli
xizmatlarni bulutdan olish imkoniyati yaratilgan. Dunyo miqyosida keng rivojlangan
va rivojlanishda davom etayotgan bulutli hisoblash tizimlari O‘zbekistonda ham bugun
rivojlanishda davom etmoqda. Masalan, Huawei kompaniyasi bilan hamkorlikda
yaratilgan Maʻlumotlarni qayta ishlash markazi (MQIM) ning ishga tushirilishi
O‘zbekistonda ham bulutli xizmatlarni rivojlantirish uchun katta ishlar olib
borilayotganligini ko‘rsatadi. Bugungi kunda bulutli hisoblashlar sohasi va ular taqdim
etayotgan xizmatlar spektri ham kengayib bormoqda. Xizmatlarning ko‘payishi va
qulayligi sababli uning isteʻmolchilari soni ham ortmoqda. Bulutli xizmatlarga talablar
va murojaatlar ortishi bilan tizimga tushuvchi yuklama miqdori ham ortmoqda. Bulut
provayderlari esa o‘z xizmatlarini taqdim etishda quyidagilarni maqsad qilib ko‘yadi:
- Tarmoqning doimiy ishlashini taʻminlash;
- QoS ni taʻminlash va h.k.
O‘
