5
Tadqiqot metodlari: statistik ma’lumotlar va
adabiyotlar taxlili
Ilmiy yangiligi: Yoqilg‘i quyish shaxobchalarini tabiat va insonga salbiy ta’sirlari.
Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati: Ushbu bitiruv malakaviy
ishida to‘plangan materiallardan turli soxalarda, jumladan, yo‘l transport soxasini
yoqilg‘i bilan ta’minlashni
rejalashtirishda, oliy va o‘rta-maxsus ta’limda va
boshqa barcha qiqziquvchilar foydalanishlari mumkin.
Ishning xajmi: Bitiruv malakaviy ishi kirish, 4 ta bob, xulosa, ta rasm, ta jadval,
foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati va jami betdan iborat.
6
Kirish
O‘zbekiston Respublikasi tabiatni muhofaza qilish qo‘mitasining ma’lumotiga
ko‘ra 2000 yil atmosferaga chiqarilayotgan ifloslantiruvchi moddalarning umumiy
mikdorining 67,8% ni avtotransport chiqindilari tashkil etgan.
Asosiy chiqindilar
ulushi Toshkent,
Samarkand, Andijon, Buxoro (80% ko‘proq), Farg‘ona, Qarshi
shaxarlariga va Toshkent viloyatiga to‘g‘ri keladi. 1987
yildan ifloslantiruvchi
moddalar 2001 yilda 1,54 mln.t. gacha ko‘paygani kuzatilgan. Avtomobil
dvigatelidan ajralib chiqadigan gazlar tarkibida 200
ga yaqin turli hil moddalar
uchraydi. Biroq uning asosiy qismini is gazi (SO) tashkil etadi. Bundan tashqari,
avtomobillar havoga ko‘plab azot oksidi (NO
2
), uglevodorodlar
hamda nihoyatda
zaxarli qo‘rg‘oshin ajratib chiqaradi (1-rasm). YOqilg‘i turiga qarab chiqindilar
miqdori o‘zgaradi.
1-rasm. Avtomobillarning chiqindilari
1-jadval
