xususiyatlari.
Hozirgi
vaqtda
deyarli
hamma
avtomobillarda g’ildiraklari differensial o’rnatilgan bo’lib ularda
asosan konussimon shesterniyali differensiallar qo’llanilgan.
Avtomobillarda konussimon shesterniyalar differensial
keng tarqalgan bo’lib (5- rasm), u yarim o’qlar 6 va 8
shesterniyalari 4 va 5, satellitlar 2 va 7, barmoq 3, differensial
qutisi 1 dan tuzilgan. Bunday avtomobillarda satellitlar soni yuk
avtomobillari
va
avtobuslarda
3
ta
yoki
4
ta,
yengil
avtomobillarda esa 2 ta bo’ladi.
Satellitlar krestovinaning silindrik barmoqlari 3 ga erkin
o’rnatilgan. Krestovinaning satellitlar bilan yig’ilgan holda
barmoqlar
orqali
differensial
qutisining
devorlaridagi
teshikchaga kiritiladi.
5-chizma Konus shesternyali g’ildiraklararo
simmetrik differensialning shakli.
Avtomobil o’ngga burilganda uning ichki g’ildiragi bilan yo’l orasidagi
ishqalanish katta bo’lgani sababli tashqi g’ildirakka nisbatan kam yo’l bosib
o’tadi. Satellitlar 2 va 7 oz o’qi atrofida aylanib, ikkinchi yarim o’q
shesternyasi 5 ni kamroq moment bilan tezroq aylantiradi, natijada tashqi
g’ildirak tezroq aylanib ko’p yo’l bosadi.
G’ildiraklararo simmetrik differensial burovchi momentni yetakchi
g’ildiraklarga teng taqsimlab beradi. Lekin bunday taqsimlanish avtomobilning
dinamik sifati va utuvchanligiga salbiy tasir ko’rsatadi. Masalan yetakchi
g’ildiraklarning bittasi taygaladigan yo’l shaxobchasiga tushib qoldi, ikkinchi
g’ildirak sirti qattiq yo’l shaxobchasiga tushib qoldi desak, g’ildiraklardagi
burovchi momentlar bir xil bo’ladi. Natijada g’ildiraklardagi burovchi
momentlarning yigindisi yo’l qarshiligini yenga olmasdan avtomobil o’z
o’rnidan jilmaydi va sirpanchiq yo’lda shahobchasidagi g’ildirak shataksirab
o’z o’rnida aylanaveradi, hamda qattiq yo’l shahobchasidagi g’ildirak esa yo’l
qarshiligini yenga olmay o’z o’rnida qimirlamay turaveradi. Bunday qo’shilish
uchun yarim o’q shesterniyalari differensial qo’shilishiga qattiq biriktirish
lozim. (differensialni blokirovkilanadi).
|
