Atom va yadro fizikasiga oid umumiy muloxazalar. Yadro kuchlari va modellari

Download 0.49 Mb. Pdf ko'rish
bet	3/17
Sana	08.06.2023
Hajmi	0.49 Mb.
	#71060

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 17

Bog'liq
Atom va yadro fizikasi MM
Avtomobillar konstruksiyasi 2-qism hisobot, Tabiatshunoslik va uni o`qitish metodikasi .D.Sharipova.2018., 25013, list, Kiberxavfsizlik amaliy №4, elektronika (l)№3, elektronika (l)№5, timsollarni tanib olish 1-deadline, 2 5204098764599461520, MELIORATSIYA MODULIDAN NAZORAT SAVOLLARI, Betlik o`m, ishchi so`zlari, Maktabgacha yosh davrida psixik rivojlanish xususiyatlari-fayllar.org, amalyot hujjatlari

3. Yadro modellari
1.Yadroning gidrodinamik yoki tomchi modeli.
Sobik Ittifok fizigi Y. I. Frenkel tomonidan taklif kilingan bulib, bu modelda atom
yadrosi bilan suyuklikning zaryadlangan tomchisi urtasidagi tashki uxshashlik asos kilib
olinadi. Bu uxshashlikka suyuklik tomchisidagi molekulalar uzaro ta’siri solishtirma
energiyasining yakinligi, uzgarmas zichlik va boshka alomatlar asos kilib olinadi. Lekin
ikkalasi orasidagi muxim fark shundan iboratki, yadro "suyukligi" kvant mexanikasi
konunlariga buysunadi.
Yadroning tomchi modeli, yadro zaryadini uning massa soni bilan boglovchi,
atom yadrosi turgunligini keltirib chikarishga imkon beradi. Bu model xatto yadroni
parchalanish xodisasini tushuntirishga xam yordam beradi.
2.Yadroning kobik modeli.
Bunday nuklonlar bir-biri bilan uzaro ta’sir kilmasdan xarakatlanadi, bu xarakat
nuklonlar tamonidan xosil kilingan maydonda yuz beradi deb faraz kilinadi. Nuklonlar
yadroda ma’lum energetik satxlarni xosil kiladi, ya’ni energiyaning ma’lum porsiyalariga
(kvantlariga) ega buladi. Demak, uzlukli energetik satxlar xosil bulib, energiyalari bir-biriga
yakin satxlar birlashib, yadro kobigini tashkil etadi. Yadroning energetik strukturasi atom
elektron kobigi strukturasiga uxshashligi uchun yadroda kobik modeli kiritildi. Agar masalaga
chukur karalsa, atomda elektronlar yadro atrofida, ya’ni markaziy maydonda xarakatlanadi,
yadrodagi nuklonlar esa markaziy maydonda xarakat kilmay eng yakin masofada bir-biriga
ta’sir etuvchi nuklonlar maydonida xarakatlanadi.
Yadroda energetik satxlarning ikki sistemasi mavjud: bittasi protonlarga, ikkinchisi
neytronlarga tegishlidir. Bu satxlarni ikkalasini xam neytron va protonlar bir-biriga boglik
bulmagan xolda ishgol kilishlari mumkin.
3.Yadroning optik modeli.

435
Bu model yadro bilan unga uchib kelib, uzaro ta’sir etuvchi zarrachalar,
fotonlar orasidagi uzaro ta’sirni va yadro reaksiyalarini urganishda katta axamiyatga
ega.

Download 0.49 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 17

Download 0.49 Mb.

Pdf ko'rish