78
Avtomatik kuchaytirgichlar
Gidravlik
Elektr
Pnevmatik
Elektron Magnitli
Elektromexananik
Ionli
Elektromashinali
6.3-rasm. Avtomatik kuchaytirgichlarning klassifikatsiyasi.
6.2. Gidravlik kuchaytirgichlar
Gidravlik kuchaytirgichlar avtomatika tizimlarida keng ishlatilmoqda.
Ayniqsa, zolotnik bilan boshqariladigan porshenli gidravlik kuchaytirgichlar eng
ko‘p tarqalgan. Qishloq va suv xo‘jaligi ishlab
chiqarishidagi avtomatika
tizimlarida gidravlik kuchaytirgichlar pnevmatik kuchaytirgichlarda nisbatan
ko‘proq ishlatiladi. Ular mobil mashinalarning avtomatika tizimlarida (o‘rnatma
agregatlarni boshqarish uchun) va traktorlar
hamda kombaylarni avtomatik
xaydash (boshqarib borish) tizimlarida ishlatilmoqda.
Zolotnik bilan boshqariladigan porshenli gidravlik kuchaytirgichning
printsipial sxemasi 6.4 - rasmda ko‘rsatilgan (odatda porshenli nasoslar ishlatiladi).
Gidrokuchaytirgichlar teskari aloqasiz va gidrotsilindr porshenning vaziyati
bo‘yicha bikr teskari aloqali qilib ishlab chiqariladi. Gidrokuchaytirgichlarning
chiqishida katta quvvatlarni olish uchun kaskadli birlashtirish usuli qo‘llaniladi,
shunda birinchi kuchaytirgichning ijrochi organi
navbatdagisining rostlovchi
organiga ta’sir etadi.
79
6.4 - rasm. Zolotnikli gidravlik kuchaytirgichning printsipial sxemasi.
Gidrokuchaytirgichlarning chiqish quvvati bir, o‘n,
yuz va bundan ortiq
kilovattni tashkil etishi mumkin, kuchaytirish koeffitsenti juda katta bo‘lib,
kuchaytirgichi juda tezkor.
6.3.
Oqimquvurchali gidravlik kuchaytirgichlari
Oqimquvurchali
gidravlik
kuchaytirgichning
sxemasi
6.5-rasmda
ko‘rsatilgan. Mumdshtukdan 3 tezlik bilan oqib chiqarilgan suyuqlikning bosimi
uning holaati neytraldan o‘zgartirilganda 4 va 5 quvurchalarda o‘zgaruvchan
bosimga aylantiriladi. Oqimquvurchasi 2 olib beruvchi 1 quvurga ulangan.
Mumdshtukdan oqib chiqayotgan suyuqlik quvurchalarni birisiga o‘tib
tezlikni
bosimga aylantiriladi. Mumdushtukni neytral holatida 4 va 5 quvurchalardagi
bosim teng va porshen 7 harakatlanmaydi. Mumdshukni holati o‘zgarilishi
bilan
quvurchalarni bittasida bosim oshib, ikkinchisidan kamayib ketadi.
Buning
natijasida porshen harakatlanib ijro mexanizmni ishga tushiradi.
