-rasm. Oqimquvurchali gidravlik kuchaytirgichning sxemasi

81 
inertsionlik vaqtini ko‘rsatuvchi vaqt doimiysi; ijrochi mexanizmlarni chiqish 
valining aylanish vaqti yoki uning shtokining surilish vaqti. 
Ijrochi mexanizmni ishdan to‘xtagandan so‘ng turg‘unlashgan rejim vaqtida 
ishlab turganda chiqish organining surilishi yugurish holati deb ataladi. Bu holat 
rostlash sifatiga ta’sir ko‘rsatadi. 
Ijrochi mexanizmlarning asosiy ko‘rsatgichlari – ularning statik va dinamik 
tavsifnomalari hisoblanadi. 
Dinamik xususiyatlariga ko‘ra ijrochi mexanizmlar 
integrallovchi zvenolar guruhiga kiradi: W(p)= 1/ T
im
r , bu yerda T
im
–maksimal 
chiqish signali vaqtida IM chiqish organining to‘liq surilish vaqti. 
Ijrochi mexanizmlarni quyidagi asosiy belgilariga ko‘ra sinflarga ajratish 
mumkin: foydalanilgan energiya turiga ko‘ra, chiquvchi organning harakat 
xarakteriga ko‘ra; foydalanilgan yuritma turiga ko‘ra hamda chiquvchi organning 
harakatlanish tezligiga ko‘ra. 
Foydalanilgan energiya turiga ko‘ra IM lar elektr, pnevmatik, gidravlik 
turlariga ajratiladi (7.1-rasm). Foydalanilgan elektr yuritma ko‘rinishiga qarab IM 
lar elektr yuritmali, elektromagnitli, porshenli va membranali bo‘lishi mumkin. 
Chiquvchi organning harakatlanish tezligiga ko‘ra IM lar doimiy tezlikka 
ega bo‘lgan hamda chiquvchi organning surilish tezligi chiquvchi signalga 
proportsional bo‘lgan IM larga ajratiladi. 
Qishloq va suv xo‘jaligi ishlab 
chiqarishida elektr IM lar keng tarqalgan. Ularni 2 ta asosiy guruhlarga ajratish 
mumkin: elektr dvigatelli va elektromagnitli (7.2-rasm). 
Birinchi guruhga elektr yuritmali IM lar kiradi. Elektr yuritmali IM lar 
odatda elektr yuritma, reduktor va tormozdan tashkil topadi (oxirgisi bo‘lmasligi 
ham mumkin). Boshqaruv signali bir vaqtning o‘zida yuritma va tormozga beriladi, 
mexanizm to‘xtay boshlaydi va yuritma chiquvchi organni harakatga keltiradi. 
Signal yo‘qolganda yuritma ishdan to‘xtaydi, tormoz mexanizmni to‘xtatadi. 
Ikkinchi guruxga solenoidli IM larni kiritish mumkin. Ular turli xil 
rostlovchi klapanlar, vintellar, zolotniklar va boshqa elementlarni boshqarish 
uchun qo‘llanilishi mumkin. Bu guruxga elektromagnitli muftalarni kiritish

82 
mumkin. Solenoidli mexanizmlar odatda faqat ikki pozitsiyali rostlash tizimlarida 
qo‘llaniladi. 
Elektr yuritmali IM lar odatda elektr yuritma, reduktor va tormozdan tashkil 
topadi (oxirgisi bo‘lmasligi ham mumkin). Boshqaruv signali bir vaqtning o‘zida 
yuritma va tormozga beriladi, mexanizm to‘xtay boshlaydi va yuritma chiquvchi 
organni harakatga keltiradi. Signal yo‘qolganda yuritma ishdan to‘xtaydi, tormoz 
mexanizmni to‘xtatadi. 

Download 8,51 Mb.