86
blokirovka 45 shlitsli valni birvaktning uzida elektr motori va qo‘l
boshqaruvida
ishlashini oldiini oladi. Elektr yuritmalar aylanish momentini 3 tomonlama
chegaralovchi mufta bilan ishlab chiqariladi. Ularning ishlash printsipi
quyidagicha: oraliq holatlarida aylanish momenti maksimal qiymatida bo‘lgan 44
yuritma vali to‘xtaydi. Bu vaqtda 46 chervyak, 42 chervyakli g‘ildirak o‘qiga
uraladi va buni natijasida harakatlanayotgan 1 elektr motori orqali shtitslar bo‘ylab
o‘qning yo‘nalishida harakatlana boshlaydi.
46 – chervyakning oldinga harakati 10 richag, 11, uk, 12 – tishli sektor, 14
va 39 vilkalar, 13, 15, 37, 38 – tsilindrli g‘ildiraklar yordamida 25 va 26 moment
kulachoklarining aylanma harakatiga o‘zgartirib beradi. Ular aylanganda 24 va 36
richaglar 21 va 32 mikroalmashlab ulagichlarni quyib
yuboradi va elektr motor
zanjiri uziladi. M va A tiplaridagi elektr motorlari tuzilishi jixatidan B,V,G va D
tipidagi elektr motorlaridan farq qiladi. Ularda chervyakli reduktor o‘rniga
tsilindrli reduktor qo‘llaniladi. Yana bir kancha kinematik bo‘g‘inlarda
ma’lumo‘uzgarishlar bor, lekin motorlarining barcha turlarining ishlash printsipi
bir xil.
Maksimal tok relesiga ega bo‘lgan elektr yuritmalar.
Elektr motorlarni
yuklamalardan ximoyalash va maxkamlovchi armaturani maxkamlab yopish
maqsadida ish tipdagi elektr yuritmalar statorining fazalaridan biriga tok relesi
bilan ta’minlanadi.
Elektr motori validagi qarshilik momenti ortishi
bilan ishchi tok taxminan
aylanish momenti kadratiga proportsional ravishda ortadi. Shuni hisobga olib,
aylanish momentini chegaralovchi mufta o‘rniga tok relesini qo‘llash mumkin. Shu
maqsadda elektr motorini ta’minlovchi kuch tarmog‘ining fazalaridan biriga oniy
harakatli maksimal tok relesi ulanadi. Uning ajratuvchi
kontakti esa reversiv
magnit ishga tushirgich g‘altagi zanjiriga ulanadi.
Maksimal
tok
relesini
qo‘llash elektr yuritma konstruktsiyasini
soddalashtirish, uning massasi va gabarit o‘lchamlarini kamaytirish imkoniyatini
beradi, lekin bu holda boshqaruv sxemasi bir muncha murakkablashadi. Maksimal
tok relesi bo‘lgan elektr motorlari faqat so‘rg‘ichlarda o‘rnatiladi.
Shpindel
87
armaturasidagi aylanish momenti siljiganda elektr motori rele yordamida yo‘l
o‘chirgichi bilan harakatga keladi.
