|
Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisнBog'liq dFc2KPzKYjzkRMlWLetGCmIRU16kCVMILzbtEBsA
5.5- rasm. Ikki qiyalik integrallash ARUsining printsipial sxemasi (a) va vaqt
diagrammasi (b).
Agar T2 birinchi intervalning davomiyligi T3 ikkinchi intervalning
davomiyligi chiqish signalning raqam qiymati quyidagicha aniqlanadi:
T
кир
U
T
T
U
2
3
/
(5.7)
Ushbu ARO‘ larning anikligi faqat tayanch kuchlanishning stabilligiga
bog‘liq.
5.4.
Avtomatik xotirani saqlash uskunalari
Avtomatik xotirani saqlash uskunalari signalni yozish, saqlash va tarqatish
uchun xizmat qiladi. xotirani saqlash qurilmalarida barcha ma’lumotlar
hisoblashning ikkilik tizimiga o‘zgartiriladi va saqlanadi.
Eng oddiy xotirani saqlash uskunalari perfokartalar va perfolentalar
hisoblanadi. Bu qurilmalar xotirani saqla qolish va yozish tezligi juda past,
72
taxminan 100 raqam/sek. Shu sababli bunday qurilmalar hozirgi kunda
qiymatlarni hisobga olish va hisoblash natijalarini olish uchungina xizmat qiladi.
Magnitli motorlarda ma’lumotlarni yozish uchun magnitli ovoz yozish
usulidan foydalaniladi. Bu usulda yozish signali magnit lentasini yaqinda
joylashadigan magnitli golovkaga uzatiladi. Lentaning bir qismi magnitlanadi va
magnitlanish holati signal to‘xtagandan keyin ham saqlanib turadi. Impulsning
qutblanish holatiga qarab turlicha qutblangan yulakcha hosil qillinadi, ya’ni «0»
va «1» sonlariga mos keladi. Magnit lentasining magnitlangan qismidagi qatori
magnit yo‘lakchasini hosil qiladi, hisoblash esa magnitli galovka orqali amalga
oshiriladi. Bu vaqtda cho‘lg‘amda e.yu.k hosil qilinadi, ya’ni «0» va «1»
sonlariga mos keladi. Bu usulning afzalliklari: katta miqdorda saqlash
qobiliyatiga ega va saqlash muddati chegaralanmagan. Kaamchiliklari:
harakatlanuvchi qismlarini mavjudligi, kerakli ma’lumotlarni olishda kutish
holati.
Katta ma’lumotlarni olish, yozish va saqlash uchun triggerlar ishlatiladi
(trigger-2ta elektron lampadan va 2ta tranzistorlardan tashkil topgan bo‘ladi.).
Trigger yordamida xotirani saqlab qolish uskunasining sxemasi 5.6-rasmda
keltirilgan.
Bu sxema (registr) 4-ta triggerlardan (T1…T4) va 3ta kechikish liniyasi (L3-
liniya zaderjka)dan va rezistorlar va kondensatorlar zanjiridan tuzilgan bo‘ladi.
Masalan registorda 13-sonini yozish kerak. Ikkilik tizimida 1101 shaklida va
o‘nlik tizimida (1*2
3
+1*2
2
+0*2
1
+1*2
0
) ko‘rinishida almashtiriladi. Registrga
sonni kiritishdan oldin registrdan oldingi yozuvlar o‘chiriladi, har bir triggerning
chiqishida «0» raqami o‘rnatiladi.
Birinchi razryad uzatilganda T1 triggerni chiqishida «1» raqami paydo
bo‘ladi, registr bo‘yicha esa «1000». So‘ng kirishga «siljish» impulsi keladi va
T1 trigger chiqishida yana «0» paydo bo‘ladi. «1» ni yozish paytida T1
chiqishida musbat impuls hosil bo‘ladi va bu impuls T2 ga ta’sir ko‘rsatmaydi.
|
| |
