133
uchun xizmat qiladi.
Tizimda ijrochi mexanizm vazifasini elektromagnitli
ventil va hisob-qadamli relelar bajaradi.
12.9-rasmda zamonaviy avtomatlashtirilgan
va kompyuterlashtirilgan
issiqxona xo‘jaligining umumiy ko‘rinishi ko‘ratilgan.
12.9-rasm.
Zamonaviy avtomatlashtirilgan va kompyuterlashtirilgan
issiqxona xo‘jaligining umumiy ko‘rinishi.
134
13-BOB. SUV TA’MINOTI VA SUG‘ORISН JARAYОNLARINI
AVTOMATLASНTIRISН
13.1. Umumiy tushunchalar
Aholini va ishlab chiqarish ob’ektlarini suv bilan ta’minlash hamda iflos
suvlarni o‘z vaqtida joyida yig‘ib olish va tozalash xalk xo‘jaligining
asosiy
vazifalaridan biridir. Suv ta’minoti turli xildagi iste’molchilarni suv bilan
ta’minlashga qaratilgan tadbirlar kompleksidir. Birinchi darajada sifatli suv bilan
kerakli miqdorda ta’minlanishi shart bo‘lgan iste’molchi aholi xisoblanadi.
Jahonda suv iste’moli miqdori borgan sari o‘sib bormoqda, jumladan, 1950
yildan 1990 yilgacha suv iste’moli 2-2,5 baravar o‘sib, 300 km
3
ni
tashkil etgan
bo‘lsa, hozirgi vaqtda yer sharida yiliga ichimlik maqsadida iste’mol qilinayotgan
suv miqdori 500 km
3
dan oshib ketdi.
Yer sharida mavjud bo‘lgan suvlardan faqatgina 0,3-0,4 foizigina tabiiy
sifati bo‘yicha ichimlik maqsadlari uchun yaroqli bo‘lib,
bu miqdor salkam bir
daqiqagina yetarli bo‘lardi. Bulardan ko‘rinib turibdiki,
sutka davomida suv
maxsus tayyorlangan holda iste’mol qilinadi va suv ta’minotining hayotdagi o‘rni
beqiyosdir.
Hozirgi kunda aholini sifatli ichimlik suvi bilan,
ayniqsa qishloq aholisini
suv ta’minotining holati ayanchlidir. Qishloq aholisining 52 foizigina toza ichimlik
suvi bilan ta’minlangan. Bu muammolarni yechishda zamonaviy suv tozalash
usullari va texnologiyalarini qo‘llash va ularni avtomatlashtirish talab etiladi.
Suv tozalash usullari va suv tozalash inshootlarining
tarkibi hamda
o‘lchamlari manbadagi suv sifatiga, unga qo‘yiladigan
talab va mahalliy
sharoitlarga qarab tanlanadi.
Ko‘pincha suv tozalash stantsiyalari o‘zioqar suv harakati tartibiga chizma
bo‘yicha quriladi. Bunda birinchi nasos stantsiyasi tomonidan ko‘tarilgan suv
barcha inshootlar bo‘ylab o‘z oqimi asosida o‘tib, toza suv rezervuariga boradi va
undan ikkinchi nasos stantsiyasi yordamida vodoprovod tarmog‘iga uzatiladi.
