|
Avtomobil yo’llaridagi muhandislik inshootlari
|
| bet | 16/97 | | Sana | 09.06.2022 | | Hajmi | 5.75 Mb. | | #23330 |
Bog'liq N.Saydazimov DARSLIK (1) Ijodiy shaxsning mahorati va qobiliyatlari, Jaloliddinova Sarvinoz Kalomiddin qizi (0), RIVOJLANISHDA NUQSONI BOR BOLALAR TASNIFIMuz oqimi turlari
Muz oqimi jadalligi
|
Kichik o‘lchamdagi muzning o‘lchami, m
|
Muzning qalinligi, sm
|
Muzning tiqilish holatlari
|
Kuchsiz
|
10 dan kichik
|
30 dan kichik
|
Tiqilishlar
bo‘lmaydi
|
O‘rtacha
|
10...20
|
30...60
|
Ba’zida bir
tiqiladi
|
Kuchli
|
20 dan katta
|
60 dan katta
|
Ko’p tiqilish
|
jadval
Ko‘prikni muz oqimini o‘tishini ta’minlaydigan eng kichik oralag‘i
Muz oqimi jadalligi
|
Muz oqimi tezligi, m/s
|
Ko‘prikning kichik oraliqlari, m
|
Bosh oqimda
|
qayirda
|
Kuchli
|
> 2
|
40
|
25
|
< 2
|
30
|
20
|
O‘rtacha
|
> 2
|
25
|
20
|
< 2
|
20
|
15
|
Kuchsiz
|
> 2
|
20
|
15
|
< 2
|
15
|
10
|
Ko‘prikli inshootlar va quvurlarni loyihalashda ularga qo‘yiladigan yuklar va ta’sirlar
Ko‘priklarni hisoblashda qabul qilinadigan yuklar va ta’sirlar vaqtinchalik va doimiy yuklarga bo‘linadi. Asosiy doimiy yuklarga oraliq qurilma va tayanchlarning og‘irliklari, oldindan taranglik kuchlari, qirg‘oq tayanchlariga tuproqning bosimi.
Asosiy vaqtinchalik yuklarga transport vositalari va piyodalar harakati natijasida hosil bo‘lgan yuklar kiradi; tik qo‘zg‘aluvchi yuklar, markazdan qochma kuchlardan hosil bo‘lgan gorizontal ko‘ndalang va yonboshdagi zarbadan hosil bo‘lgan qo‘zg‘aluvchi yuklar, avtomobillar tormozlanishida hosil bo‘lgan gorizontal bo‘ylama qo‘zg‘aluvchi yuklar, qo‘zg‘aluvchi yuklarning ko‘prikka kirishdagi zaminga tushadigan yuklardan hosil bo‘ladigan qirg‘oq tayanchiga tuproqning bosimi.
Asosiy yuklardan tashqari ko‘prikka boshqa yuklar: shamol, muz, kemalarning o‘tishi natijasidagi suvning ta’siri, qurilish, yer qimirlashi, harorat
o‘zgarishining ta’siri va yer muzlashdagi tuproqning ko‘tarilishidan keladigan ta’sirlar ham mavjud.
Ko‘priklarni hisoblashda ular har xil tashqi ta’sirlardan o‘zini himoyalanishini hisobga olinadi. Bo‘lishi mumkin bo‘lgan bunday asosiy ta’sirlarga doimiy yuklarning bir vaqtda ta’sir qilishi, vaqtinchalik tik qo‘zg‘aluvchi yuklar, tuproqning bosimi va markazdan qochma kuchlar kiradi. Sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan qo‘shimcha ta’sirlarga yer qimirlashidan va qurilish vaqtidagi ta’sirlardan tashqari, bir vaqtning o‘zida bitta yoki bir qancha asosiy ta’sirlar, shunga o‘xshash bitta va bir qancha qolgan yuklarning turidan ta’sirlari kiradi. O‘zgacha ta’sirlarga yer qimirlashi va qurilish vaqtidagi yuklarni boshqa yuklar bilan birgalikdagi ta’siri hisoblanadi.
Avtomobil harakatlanishidan hosil bo‘ladigan me’yoriy vaqtinchalik yuklar vaqt o‘tishi bilan o‘zgarib boradi. Ularning 1931-yildan 1962-yilgacha o‘zgarishi 2.3.rasmda keltirilgan. Ilgari yuklarni hisoblashda avtomobillar ko‘lankasi ularni oralig‘idagi o‘rnatilgan masofalar, ularning o‘qlari ko‘rsatilgan va ularga tushadigan yuklar qabul qilingan.
2.3.a.rasmda 1931-yildagi umumiy og‘irligi 10t bo‘lgan 2 o‘qli yuk avtomobilidan tushadigan H-10 turdagi yuklar keltirilgan. Ularning orasida og‘irlashtirilgan umumiy og‘irligi 13t bo‘lgan ikki o‘qli yuk avtomobili joylashtirilgan.
1938-yilda H-13 turdagi yuklarni qo‘shishga to‘g‘ri keldi (2.3.б.rasm) ikki o‘qli umumiy og‘irligi 13t bo‘lgan yuk avtomobillari va og‘irlashtirilgan bitta umumiy og‘irligi 16.9t bo‘lgan yuk avtomobili qo‘shilgan. Bundan tashqari o’rmalovchi NG-60 rusumidagi yuk qo‘shilgan va hozirgacha saqlanib qolgan. 1953-yilda N-18 qo‘shilgan (2.3,в.rasm) ikki o‘qli umumiy og‘irligi 18t bo‘lgan yuk avtomobili va og‘irlashtirilgan uch o‘qli umumiy og‘irligi 30t bo‘lgan yuk avtomobili qo‘shilgan. Bir vaqtning o‘zida bittalik yuk NK-80 qo‘shilgan va
rasm Avtomobil va shahar ko‘priklari uchun vaqtinchalik yuklarning
rivojlanish sxemasi:
|
| |
