• Filtrlovchi-yo‘llovchi
  • Axborot kommunikatsion texnologiyalar




    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet74/82
    Sana19.12.2023
    Hajmi1,8 Mb.
    #123593
    1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   82
    Bog'liq
    Axborot kommunikatsion texnologiyalar
    Mental Arifmetika (1), 13- mavzu Daraxtsimon ma’lumotlar tuzilmalari. (7), 6-Mavzu. Identifikatsiya va autentifikatsiya tushunchasi va vazi, DA 10-maruza, 1711458652
    Tarmoq servislaridan foydalanish siyosatiga mos ravishda Internetda 
    servislar ro‘yxati aniqlanadi. Bu servislarga foydalanuvchilar cheklangan kirish 
    bilan ta’minlanadi. 
    Kirish usullarining cheklanilishi – foydalanuvchilar tomonidan Internet 
    servislariga chet yo‘llar orqali ruxsatsiz kirishni taqiqlash ma’nosini bildiradi. 
    Tarmoq servislariga kirish siyosati, odatda, quyidagi printsiplarga moyil 
    bo‘ladi: 
    - Internetdan ichki tarmoqqa kirishni taqiqlash, lekin ichki tarmoqdan 
    Internetga kirishga ruxsat berish; 
    - vakolatlangan tizimlarga Internetdan ichki tarmoqqa cheklangan kirishga 


    125 
    ruxsat berish. 
    Tarmoqlararo ekranlarga ko‘yiladigan vazifaviy talablar quyidagilardan 
    iborat. 
    • tarmoq darajasida filtrlashga talab; 
    • amaliy darajada filtrlashga talab; 
    • administratsiyalash va filtrlash qoidalarini o‘rnatish bo‘yicha talab; 
    • tarmoqli autentifikatsiyalash vositalariga talab; 
    • ishlarni kqayd qilish va hisobni olib borish bo‘yicha talab. 
    Tarmoqlararo ekranlarning komponentlari sifatida quyidagilarni keltirish 
    mumkin:
    • filtrlovchi-yo‘llovchi;
    tarmoq darajasidagi shlyuzlar;
    • amaliy darajadagi shlyuzlar. 
    Filtrlovchi-yo‘llovchi 
    – yo‘llovchi, ya’ni kompyuter tarmog‘ida 
    ma’lumotlarni manzilga etkazuvchi dasturlar paketi yoki serverdagi dastur bo‘lib, 
    u kiradigan va chiqadigan paketlarni filtrlaydi. Paketlarni filtrlash, ya’ni ularni aniq 
    to‘plamga tegishliligini tekshirish, TCP\IP sarlavxasidagi ma’lumotlar bo‘yicha 
    amalga oshiriladi. 
    Filtrlashni aniq host-kompyuter, ya’ni tarmoqdagi fayl va kompyuter 
    zaxiralariga kirishni amalga oshiruvchi kompyuter yoki port, ya’ni xabarlarni 
    jo‘natish yoki qabul qilish maqsadida mijoz va server tomonidan ishlatiladigan va 
    odatda 16 bitli son bilan nomlanadigan dastur bilan ulanishda amalga oshirish 
    mumkin. Masalan, foydalanuvchiga keraksiz yoki ishonchsiz host-kompyuter va 
    tarmoqlar bilan ulanishni taqiqlash. 
    Filtrlash qoidalarini ifodalash qiyin jarayon bo‘lib, ularni testlash vositalari 
    mavjud emas. 
    Birinchi qoida bo‘yicha, Internetdan keladigan TCP paketi jo‘natuvchining 
    porti 1023 dan katta bo‘lsa, 123.4.5.6 manzilli qabul qiluvchiga 23-portga 
    o‘tkaziladi (23-port TELNET serveri bilan bog‘langan). 
    Ikkinchi qoida ham xuddi shunday bo‘lib, faqatgina 25-port SMTP bilan 


    126 
    bog‘langan. 
    Tarmoq darajasidagi shlyuzlar ishonchli mijozlardan aniq xizmatlarga 
    so‘rovnomasini qabul qiladi va ushbu aloqaning qonuniyligini tekshirgandan so‘ng 
    ularni tashqi host-kompyuter bilan ulaydi. Shundan so‘ng shlyuz ikkala tomonga 
    ham paketlarni filtrlamay jo‘natadi. 
    Bundan tashqari, tarmoq darajasida shlyuzlar bevosita server-dallol 
    vazifasini bajaradi. Ya’ni, ichki tarmoqdan keladigan IP manzillar o‘zgartirilib, 
    tashqariga faqatgina bitta IP manzil uzatiladi. Natijada, ichki tarmoqni tashqi 
    tarmoq bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘lamaydi va shu yo‘l bilan ichki tarmoqni 
    himoyalash vazifasini o‘taydi. 

    Download 1,8 Mb.
    1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   82




    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish