1. Xodim m ehnat maqomini saqlab turish, tiklash va oshirish
uchun noqulay vaziyatlarga faol qarshilik k o ‘rsatishi. Y a’ni
mehnat
maqomini ushlab qolish, tiklash va hatto oshirish uchun qo‘shimcha
jism oniy va akliy kuch sarflashga (malaka
oshirish, yanada
unumliroq ishlash) astoydil harakat qilish.
2.Jiddiy yon bosish: ish haqi kamayishi, har qanaqa ishni
bajarishga rozi b o ‘lish yoki umuman ishni y o ‘qotish,
nafaqa yoki
jam g ‘argan m ablag‘lari hisobiga yashashga moyillik. Bunday
hollarda inson qo‘shimcha jism oniy va aqliy kuch sarflashni
xohlamasligi tabiiydir. U hatto kamroq malaka talab etadigan yoki
qiziqarli b o ‘lmagan ishga ham o‘tishga monelik qilmaydi. Bu
toifadagi xodim lar o ‘z qimmatini yetarlicha qadrlamaydilar, mehnat
bozorida raqobat qila olmaydilar.
Ulami noqulay sharoitlarga
b o ‘ysunuvchi xodimlar deyish mumkin.
3.Inson an’anaviy ish vaqti o ‘zgartirilishi (to‘liqsiz ish kuni yoki
to ‘liqsiz ish haftasi)ga rozi. Shu bilan birga, u yanada keskinroq
o ‘zgarishlarga (masalan,
ishchilikdan tadbirkorlikka o ‘tishga)
qarshilik qilmaydi. T o‘liqsiz ish kuni yoki ish haftasi bunday holda
unga
boshqa ish qidirish, malakasini oshirish, yangi (turdosh) kasb
egallash, o ‘z tadbirkorlik ishini boshlash uchun qulay imkoniyat
tu g ‘diradi. Yuqorida qayd etilgan yondashuvlami korxona umumiy
strategiyasi bilan muvofiqlashtirish quyidagicha amalga oshirilishi
mumkin:
- yuqoriroq b o ‘sh lavozimlami o ‘z xodimlari hisobiga to ‘ldirish
(mansabda o ‘stirish);
- b o ‘sh qolgan ishchi kuchini ishlab
chiqarishning bu ishchi
kuchlariga ehtiyoji b o ‘lgan uchastkalariga o ‘tkazish;
- ishlab chiqarish zaruriyati yoki xodim qiziqishini hisobga
olgan holda m a’muriyat va xodimlar tashabbusi bilan ish joylarini
almashtirish;
- ishchi kuchiga ehtiyoj sezilarli darajada kamayganda ham
xodimning mehnat salohiyatidan to ‘liq foydalanilmagan hollarda uni
saqlab qolish.
K adm i rivojlantirish quyidagi shartlarga b og‘liqdir:
- korxonaning kadmi bugungi ishida va kelajakni k o ‘zlab
rivojlantirishga ehtiyoji;
491
- xodimlami rivojlantirish salohiyati, y a ’ni
ulam ing hali
I bydalanilm agan bilimlari, qobiliyatlari mavjudligi;
- K adm ing rivojlanishga ehtiyoji;
- kadm i rivojlantirish imkoniyati, y a ’ni moliyaviy, mehnat,
texnika va boshqa resurslam ing mavjudligi.
K adm ing
rivojlanishga
ehtiyoji
(20.5-rasm)
deyilganda
xodim lam ing o ‘z kompaniya va firmalari maqsad va vazifalaridan
kelib chiqqan holda o ‘z bilimi, ko ‘nikmasini oshirish, kasbiy
imkoniyatlariga yangicha qarashni ongli anglangan zam rat sifatida
tushunishi anglanadi.
