85
Bu modelda ranglarni kodlash to’rtta
rang ustida amalga
oshiriladi.Ular moviy(cyan) , qirmizi(
(
magenta) , sariq(yellow) va
qora(black) ranglardir.Bunda oq rang uchun 0,0,0,0 kodlash , qora uchun
esa 0,0,0,1 kodlash mos keladi.
Yozuvlarni turli usullarda ranglash
Yozuvlar rangi uchun quyidagi
\textcolor[
model]{
rang}
{
matn}
buyrug’idan
foydalanish mumkin.
Quyidagi misolda shu buyruqni turli variantlarda qo’llab ko’ramiz.
\textcolor{red}{Qizil,}\\
\textcolor[cmyk]{0,1,1,0}{qizil,}\\
\textcolor[rgb]{1,0,0}{va yana qizil!}
Box(qism)larni ranglash
Qismlarni ranglash uchun maxsus
\colorbox[
model]{
rang}{
matn}
buyrug’i ishlatiladi.Bu buyruqni ishlatish yuqoridagi buyruqlar kabi bo’ladi.Boxlarga doir yana bir ajoyib buyruq bu
\fcolorbox[
model]{
chegara rangi}{
orqa fon
rangi}{
matn} buyrug’idir.Masalan:
\fcolorbox{red}{yellow}{yozuv\dots}\\
Sahifa rangini o’zgartirish
Sahifa rangini o’zgartirish uchun
\pagecolor[
model]{
rang}
buyrug’idan foydalaniladi.Bu buyruq ham
yuqoridagi buyruqlar kabi
ishlatiladi.Shuningdek \pagecolor{rang nomi} dan ham foydalanish
mumkin.Masalan \pagecolor{white} kabi.
86
9
–
LABORATORIYA
Jadvallar bilan ishlash.
Jadvallarni qurish
LATEX-da stollarni qurish uchun o'rnatilgan imkoniyatlar mavjud.
Yangi
boshlanuvchilar uchun eng oson yo'li - jadval muhitidan foydalanish. Matematik
rejimdagi matritsalarni shu kabi massiv muhiti bilan qurish mumkin. Quyida oddiy
jadval va oddiy matritsani yaratish usuli keltirilgan.
Bo'sh joy odatda stol oldidan kiritiladi. Jadvalni sahifa chetiga tekislash uchun uni
birinchi ustun spetsifikatsiyasi oldiga qo'yib, ushbu parametr bilan olib tashlash
mumkin. Bunday foydalanish usuli 3-misolda keltirilgan. Natijani 1 va 2-misollar
jadvallari va ularning sahifaning chap chetiga nisbatan joylashuvi bilan taqqoslang.
Ko'p
ustunli buyruq, qo'shni ustunlarning bir nechta katakchalarida matnni
tartibga solish, kataklarning tarkibini ustun bilan moslashtirish usulini o'zgartirish
imkonini beradi. Agar qo'shni katakchalar soni bittaga teng bo'lsa, u holda butun
ustunga nisbatan bitta aniq katakchada tekislash usulini o'zgartirishingiz mumkin (4-
misoldan jadvalga qarang).
Jadvallarni qurishda chiziqlardan foydalanish mumkin. Vertikal chiziqlar | qo'yish
orqali o'rnatiladi (vertikal chiziq) ustunlar qanday tekislanganligini ko'rsatadigan
muhit parametrlari orasida. Gorizontal chiziqlar uchun \ hline buyrug'i ko'rsatilishi
kerak.
87
Jadvallarda chiziqlar chizish uchun ishlatiladigan buyruqlar ro'yxati
quyida
keltirilgan:
| - vertikal chiziqni bosib chiqarishni o'rnatadi;
! {sep} - vertikal chiziq o'rniga sep sepini o'rnatadi;
\ hline - chiziqlar orasidagi gorizontal chiziqlarni bosib chiqarishni o'rnatadi;
\ firsthline - satrlar orasidagi gorizontal chiziqni bosib chiqarishni o'rnatadi, jadvalni
va atrofdagi matnni birinchi satrda tekislaydi;
\ lasthline - satrlar orasidagi gorizontal chiziqlarni bosib chiqarishni o'rnatadi,
jadvalni va atrofdagi matnni matnning pastki qatoriga tekislaydi;
\ cline {i-j} - jadvalning i dan j ustunigacha gorizontal chiziq o'rnatadi;
\ vline - vertikal chiziqni to'liq satr balandligigacha bosib chiqaradi, @-Expression
bilan ishlatilishi mumkin.
Jadvaldagi (x) muhit ko'p sahifali jadvallarni yaratishga imkon bermaydi. Har bir
jadval quti bo'lib, sahifani qutiga sindirish mumkin emas. Uzoq va ko'p sahifali
jadvallarni yaratish uchun uzoq jadvallar va super
jadvallar muhitlaridan
foydalanish kerak. Ularning orasidagi farq shundaki, uzoq muddatli muhit barcha
sahifalar bo'ylab ustunlar kengligini doimiy ravishda ushlab turadi, supertabular har
bir sahifadagi ustunlar kengligini hisoblab chiqadi.
Uzoq muddatli muhit jadvallar muhitiga juda o'xshaydi.
Birinchi va keyingi
sahifalarning sarlavhalarini boshqarish funktsiyalari uzoq umrga qo'shildi. Oxirgi va
qolgan sahifalarning pastki sarlavhasini belgilashingiz mumkin.
Asboblar to'plamiga kiritilgan. Muallif - DevidKarlisl. To'plam MiKTEX-ga
kiritilgan
va
CTAN-da
mavjud:
http://www.ctan.org/tex-
archive/macros/latex/required/tools/.
Yoxannes Braams va Teo Yurriens tomonidan yozilgan. To'plam MiKTEX-ga
kiritilgan
va
CTAN-da
mavjud:
http://ctan.org/tex-
archive/macros/latex/contrib/supertabular/.
Kvadrat qavs ichidagi ixtiyoriy argument
jadvalda jadvalning qanday
tekislanishini belgilaydi: [r] - o'ng, [l] - chap, [c] - markazlashtirilgan (standart).
Taglavha kengligi hujjat preambulasida wd qiymatiga \ setlength {\ LTcapwidth}
{wd} buyrug'i bilan o'zgartirilishi mumkin. Uzoq stollarning qurilishi quyidagi
misol bilan tasvirlangan.
