|
Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalariningBog'liq axborotlashtirish2.4. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalarining
turkumlanishi
Avtomatlashtirish
— bu inson ish faoliyatini mashina va mexa
nizmlar bilan almashtirish demakdir. U texnik, tashkiliy va iqtisodiy
mazmundagi xatti-harakatlar hamda tadbirlar kompleksidan iborat bo‘lib,
ishlab chiqarish jarayoni, boshqaruv jarayonining u yoki bu ishini amalga
oshirishda inson ishtirokini qisman yoki butunlay cheklash imkonini
beradi.
Avtomatlashtirish qachon zarur bo‘ladi?
Quyidagi hollarda
boshqaruvni avtomatlashtirish, demak, axborot tizimini, texnologiyani
avtomatlashtirish zarur bo'ladi:
• insonning fiziologik va psixologik imkoniyati mazkur jarayonni
boshqarish uchun yetarli bo'lmasa;
• boshqaruv tizimi inson hayoti va salomatligi uchun xavfli muhitda
bo'lsa;
• boshqaruv jarayonida ishtirok etish kishidan o'ta yuqori malakani
talab etsa;
• boshqarish kerak bo'lgan jarayon o'ta tang yoki halokat holatda
bo'lsa.
Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyasi (AATex)
— boshqaruv
vazifalarini hal etish uchun tizimli tashkil etilgan axborot jarayonlarini
amalga oshirish usul va vositalari majmuyidir. U hisoblash texnikasi va
aloqa vositalaridan foydalanish asosida rivojlangan dasturiy ta’minotni
qo'llash bazasida bajariladi.
Shunday qilib, avtomatlashtirilgan axborot texnologiyasi texnik
vositalardan, ko'proq kompyuterlar, kommunikatsiya texnikalari, tashkiliy
texnika vositalari, dasturiy ta ’minot, tashkiliy-uslubiy materiallar va
texnologik zanjirga birlashgan personaldan iborat bo'ladi. Ushbu harakat
zanjiri axborotni yig'ish, uzatish, to'plash, saqlash, qayta ishlash,
foydalanish va tarqatishni ta’minlaydi.
Demak, har qanday axborot texnologiyasining maqsadi —belgilan
gan tashuvchi vositada talab qilingan sifat darajasida kerakli axborotni
olishdir. Ayni paytda axborotni qayta ishlash jarayonining tezkorligi va
ishonchliligi, axborot resursidan foydalanish jarayonining ko'p mehnat
talab qilishiga, ma’lumotlami qayta ishlash qiymatiga nisbatan cheklashlar
bor.
Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyasi ni bir qator belgilarga,
xususan, axborot tizimini avtomatlashtirishni amalga oshirish imkoniyati,
avtomatlashtirilgan axborot texnologiyasining boshqaruv vazifalarini
41
qamrash darajasi, texnologik operatsiyalar sinfi, foydalanuvchining in
terfeys turi, EHM tarmog‘idan foydalanish variantlari va xokazo xu-
susiyatlariga ko‘ra tasniflash mumkin (2.3-rasm).
|
| |
