Access dasturi haqida umumiy ma’lumot

TEXNIK TIZIMLARDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
62 
Microsoft Access keng tarqalgan ofis ishlarini avtomatlashtiruvchi dasturlar paketidir. 
Uning tarkibiga kiruvchi Access nomli dasturlar majmuasi hozirda MOBT sifatida keng 
o‘rganilmoqsa va qo‘llanilmoqda. MOning dastlabki oynasi soddaligi va tushunarliligi 
bilan ajralib turadi. Undagi oltita ilova, dastur ishlaydigan olti ob’ektni tasvirlaydi. Bular 
«Таблицы» (Jadvallar), «Запросы» (So‘rovlar), «Формы» (Shakllar), «Отchёты» 
(Hisobotlar), «Макросы» (Makroslar), «Модули» (modullar).
Ularning har biri haqida qisqacha to‘xtalib o‘tamiz:
1. «Таблицы» (Jadvallar) - MO ning asosiy ob’ekti. Unda ma’lumotlar sakdanadi.
2. «Запросы» (So‘rovlar) - bu ob’ekt ma’lumotlarga ishlov berish, jumladan, ularni 
saralash, ajratish, birlashtirish, o‘zgartirish kabi vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan.
3. «Формы» (Shakllar) - bu ob’ekt ma’lumotlarni tartibli ravishda oson kiritish yoki 
kiritilganlarni ko‘rib chiqish imkonini beradi. SHakl tuzilishi bir qancha matnli 
maydonlar, tugmalardan iborat bo‘lishi mumkin.
 4. «Отchёты» (Hisobotlar) - bu ob’ekt yordamida saralangan ma’lumotlar qulay va 
ko‘rgazmali ravishda qog‘ozga chop etiladi.
5. «Макросы» (Makroslar) - makrobuyruqlardan iborat ob’ekt. Murakkab va tez-tez 
murojaat qilinadigan amallarni bitga makrosga guruxlab, unga ajratilgan tugmacha 
belgilanadi va ana shu amallarni bajarish o‘rniga ushbu tugmacha bosiladi. Bunda 
amallar bajarish tezligi oshadi.
6. «Модули» (Modullar) - Microsoft Access dasturining imkoniyatini oshirish maqsadida 
ichki Visual Basic tilida yozilgan dasturlarni o‘z ichiga oluvchi ob’ekt.
Bundan tashqari, «Страницы» (Sahifalar) nomli alohida ob’ekt ham mavjud. Bu ob’ekt 
NTML kodida bajarilgan, Web - sahifada joylashtiriladigan va tarmoq orqali mijozga 
uzatiladigan alohida ob’ektdir.
MOning dastlabki oynasida yuqorida sanab o‘tilgan 6 ta asosiy ob’ektlarning 
ilovalaridan tashqari, yana 3 ta buyruq tugmachalari mavjud Bular: «Открыть» 
(Ochish), «Конструктор» (Tuzuvchi), «Создать» (Yaratish) tugmachalaridir (3-rasm). 
«Открыть» (Ochish) tugmachasi tanlangan ob’ektni ochadi. «Конструктор» (Tuzuvchi) 
ham tanlangan ob’ektni ochadi, lekin u ob’ektning tuzilmasinigina ochib, uning 
mazmunini emas, balki tuzilishini to‘g‘rilash imkonini beradi. Agar ob’ekt jadval 
bo‘lsa, unga yangi maydonlar kiritish yoki mavjud maydonlarning xossalarini 
o‘zgartirish mumkin. «Создать» (Yaratish) tugmachasi yangi ob’ektlarni: jadvallar, 
so‘rovlar, shakllar va hisobotlarni yaratish uchun ishlatiladi.
MS Access dasturi ishga tushirganimizda quyidagi ko‘rinishdagi (9.1-rasm) MS Access 
dasturining ishchi oynasi paydo bo‘ladi. 

TEXNIK TIZIMLARDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
63 
9.1-rasm 
Ko‘rib turganimizdek ushbu oynaning chap qismining ОТКРЫТЬ bo‘limida MS Access 
dasturida yaratilgan (qilingan) ma’lumotlar bazasining ro‘yxati chiqib turadi. Agar biz 
oldingi qilingan biron bir faylni ochmokchi bo‘lsak o‘sha fayl nomi ustida sichqonchani 
chap tugmachasini chertishimiz kifoya. Agar biz yangi baza tashkil qilmoqchi 
(yaratmoqchi) bo‘lsak Создать bo‘limi ustida sichqonchani chap tugmachasini 
chertishimiz kerak. Bundan tashqari tayyor shablonlardan ham foydalanishimiz mumkin. 
Quyida MS Access dasturi uskunalar paneli elementlari bilan tanishib chiqamiz.
- Создать – yangi fayl (ma’lumotlar bazasini) hosil qilish; 
- Открыть – mavjud faylni ochish; 
- Сохранить – faylni saqlash; 
- Поиск файлов – faylni qidirish; 
- Отображать толко веб панел – Faqat veb-oynalarda aks ettirish 

Download 4,03 Mb.