|
Azot kislotası óndirisiniń rawajlanıw tariyxı
|
| bet | 10/11 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 0,63 Mb. | | #113184 |
Bog'liq Azot kislotası óndirisiniń rawajlanıw tariyxı18-Súwret. Kontaktlestiriw úskenesi
Hawanı qurǵaq tazalaw fil'trler járdeminde ámelge asırıladı, onıń ishi viscin mayları menen maylanǵan, kol'colar menen toltırılǵan. Viscin mayları – bul 1 bólim glicerin, 8 bólim mashın mayları hám 1 bólim 10 % - li kúydirgish natriy eritpesiniń aralaspası túrinde boladı. Fil'trlewshi materiallar sıpatında sonday-aq sukno, paxta, al basım astında islewshi sistemalarda asbest talshıǵı yamasa gezleme menen birgelikte qaǵaz karton paydalanıladı.
Házirgi waqıttaǵı azot kislotasın óndiriwshi sistemalarda gazlerdi tazalaw úsh basqıshta ótkeriledi.
Birinshi basqıshta tarelkalı absorberlerde hawanı suw menen juwıw ámelge asırıladı. Bunda hawa shańnan hám suwda eriytuǵın gaz tárizli aralaspalardan qutıladı. Keyin ekinshi basqıshta túkli sukno gezlemelerden tayarlanǵan fil'trlerde hawanı fil'trlew ótkeriledi. Hám sońında, aqırǵı basqıshta karton fil'trlerde hawa-ammiakli aralaspa tazalanadı. Karton fil'trler arqalı temperaturası 100 0C tan aspaytuǵın gazler ótkeriledi.
Kontaktlestiriwden aldın gazlerdiń aldın-ala tolıq tazalawdan ótkeriliwi platinoid setkalardıń xızmet etiw múddetin sozadı. Tazalanǵan hawa hám ammiak, aralastırǵısh arqalı kontaktlestiriw úskenesine beriledi.
Ammiakli-hawalı aralaspa 750 – 850 0C temperaturada, katalizator qatnasında, azot oksidinen, kislorodtan hám suw puwlarınan ibarat bolǵan, nitrozlı gazlerdi payda etedi. Dáslep bul gazler ammiaktiń okisleniwinde paydalanılatuǵın hawanı qızdırıwǵa, al keyin utilizator-qazanlarǵajiberiledi, bul jerde olar 150 – 200 0C qa shekem suwıtıladı.
Nitrozlı gazlerdiń bunnan keyingi 20 – 30 0C qa shekemgi suwıtılıwı truba tárizli suwıtqıshlarda 1 (6-Súwret) ótkeriledi, ol jerde bul gazlerden kúshsiz azot kislotası (3 – 20 % - li) payda boladı, bul kislota absorberlerdiń birewin suwǵarıw (oroshenie) ushın paydalanıladı. Nitrozlı gazler suwıtqıshtan shıǵıp absorbciyalıq sistemaǵa 2 túsedi (ol kóbinese 6 bashnyadan ibarat boladı). Absorbciyalıq bashnyalardıń biyikligi 20 m ge hám diametri 5 m ge jetedi. Olar xromnikelli polattan yamasa basqa kislotaǵa shıdamlı materiallardan tayarlanadı. Bashnyanıń ishi keramikalıq kol'colar menen toltırıladı. Olarda azot okisiniń jutılıwı suw menen ámelge asırıladı. Absorbciyalıq sistemaǵa sonday muǵdarda qosımsha hawa beriledi, yaǵnıy shıǵıwshı tútin gazlerinde (vıxlopnoy) kislorodttıń muǵdarı 5,5 % ke jetiwi kerek. Hár bir bashnya belgili koncentraciyadaǵı kislota menen suwǵarıladı. Kislotanıń sistemadaǵı háreketi oraydan qashıwshı nasoslar arqalı ámelge asırıladı, olar kislotanı suwıtqıshlar 3 arqalı alıp beredi. Absorbciyalıq bashnyalarda bólinip shıǵıwshı jıllılıq usı suwıtqıshlarda sóndiriledi. Koncentraciyası joqarılap baratırǵan kislota jıynaǵıshlardan 4 izbe-iz bashnyadan bashnyaǵa ótip háreketlenedi hám belgili bir koncentraciyaǵa jetkennen keyin sistemadan shıǵarıp alınadı. Kóbinese tayar kislota ekinshi bashnyadan shıǵarıp alınadı. Egerde nitrozlı gazler birinshi bashnyaǵa kiriwden aldın jaqsılap suwıtılsa hám okislendirilse, onda koncentraciyası joqarı bolǵan kislota (50 % - ke shekem) birinshi bashnyada alınadı.
6-Súwret. Atmosferalıq basımda suyıltırılǵan azot kislotası óndirisi ushın úskeneniń sxeması
Azot okisleriniń koncentraciyası altınshı bashnyadan keyin 10 nan 0,8 % ke shekem tómenleydi. Okislerdiń qaldıǵı 6 bashnyada jutıladı, ol nasos 5 arqalı beriletuǵın soda eritpesi yamasa hák súti menen suwǵarıladı. Nitratlar menen birgelikte payda bolatuǵın nitritler azot kislotası járdeminde nitratlarǵa aylanadı.
|
| |
