|
Ammiakti sintezlewdiń sanaatlıq usılları
|
| bet | 6/11 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 0.63 Mb. | | #113184 |
Bog'liq Azot kislotası óndirisiniń rawajlanıw tariyxı Safarboyev Rahimbek, 1-tema Komp.Arxitekturasi, Sandug\'ash-WPS Office, qMU, 5120100 Каракалпак тили панлер дизими (3), 166666666, Ólshew ásbaplarınan Beletler 2022 j Taza, Ешбаева Н2, 1111111111 (3), Qoraqalpoq davlat unversiteti Yuridik fakultet 104 (2), TOY STOLL, 1, 1515151111441444, АРЗА, Tuproq geografiyasidan mustaqil ishi. ABDULLAYEVA INOBATAmmiakti sintezlewdiń sanaatlıq usılları
Kontaktlestiriwshi úskenelerdiń háreketke keltiriwshi sistemaları temperatura hám basımǵa baylanıslı 3 toparǵa bólinedi.
1. Tómen basım sistemaları – 400 0С temperaturada 100 atm ǵa shekem.
2. Ortasha basım sistemaları – 475 – 550 0С temperaturada 250 den 300 atm ǵa shekem.
3. Joqarı basım sistemaları – 500 – 600 0С temperaturada 750 den 1000 atm ǵa shekem.
Biziń respublikamızda kontaktlestiriw úskeneleriniń ortasha basımda islewshi toparı keń tarqalǵan. Degen menen sintetikalıq ammiak óndirisiniń barlıq sxema-ları, olarda qollanılatuǵın kontaktlestiriwshi úskenelerdiń xarakterinen ǵárezsiz túrde, bir-birinen azlap parq qıladı. Tiykarǵı teńlemeden N2 + 3H2 →2NH3 + 25,4kkal. kórinip turǵanınday, dáslepki gazler azot hám vodorod N2:H2 = 1:3 qatnasında alınıwı tiyis.
Gazli aralaspalardı tayarlaw arnawlı cexlarda ótkeriledi, ol jerde azot hám vodorod muqıyatlap tazalanadı. Tazalanǵan gazli aralaspa kontaktlestiriwge túsedi.
7-Tablicadan kórinip turǵanınday, mısalı, 500 0С ta hám 1000 atm basımda ammiaktiń koncentraciyası 57,5 % bolǵan teńsalmaqlıqtaǵı aralaspa payda boladı. Teńsalmaqlıqtı tolıǵı menen oń tárepke awıstırıw zavod sharayatında ámelge asırılıwı qıyın nárse.
Ekinshi tárepten, ammiaktiń payda bolıw reakciyası ekzotermiyalı ekenligin bile otırıp, sintez processiniń temperaturasın páseytiw esabınan, onıń shıǵımın kóteriw múmkin bolǵan bolar edi. Biraq hátteki eń aktiv katalizatorlarda, 400 0С tan tómen temperaturalarda sanaatlıq qolaylı sharayatlar jaratıp bere almaydı. Sonlıqtan ammiaktiń shıǵımın asırıw ushın, maqul bolatuǵın reakciya tezliginde, tásirlesiwshi aralaspanı kóp mártebe kontaktlestiriw jolı menen, yaǵnıy onı sistemada cirkulyaciyalaw kerek boladı.
2-Súwrette kórsetilgen sxema, orta basımda ammiakti sintezlew sisteması menen tanısıp shıǵamız.
Belgili basımǵa shekem kompressorda 1 qısılǵan, taza azotlı vodorodlı aralaspa, may ayırǵıshta 2 maylardan azat bolǵannan keyin, cirkulyaciyalanıwshı qaldıq penen 1:4 qatnasında aralasadı hám cirkulyaciyalanıwshı gazde qalıp qoyǵan ammiakti kondensaciyalaw ushın ammiakli xolodil'nikke3 kelip túsedi. Separatorda 4 suyıq ammiakten azat etilgennen keyin, azotlı vodorodlı aralaspa sintez kolonnasına 5 beriledi, ol jerde 20 % ke shamalası ammiakke aylanadı. Kolonnadan shıǵa otırıp gazli aralaspa suwlı xolodil'nikte 6 suwıtıladı, usınıń menen birge ammiaktiń belgili bir bólegi separatorda 7 kondensaciyalanadı hám quramında 2-3 % gaztárizli ammiak tutqan azotlı vodorodlı aralaspadan ajıraladı. Suyıltırılǵan ammiak jıynaǵısh ıdıs (sbornik) 9 arqalı skladqa jiberiledi, al qalǵan gazli aralaspa, basımı 20 % ke shamalas páseyip ketiwine baylanıslı, cirkulyaciyalıq kompressor 8járdeminde belgili basımǵa shekem qısıladı hám may ayırǵıshqa 2 túsiwden aldın jańadan azotlı vodorodlı aralaspanıń zárúrli muǵdarı menen aralastırıladı.
2-Súwret. Ammiakti sintezlew sxeması
Gazli aralaspadaǵı inert gazlerdiń muǵdarın kemeytiw cirkulyaciyalanıwshı gazdiń bir bólegin sistemadan 10 waqtı-ўaqtı menen shıǵarıp jiberiw arqalı ámelge asırıladı.
Kontaktlestiriwden aldın azotlı vodorodlı aralaspa qosımsha tazalawdan ótkeriledi hám azǵana muǵdardaǵı O2, CO hám basqada záhárli zatlardan tazalanadı. Bunıń ushın ol temir yamasa nikel' katalizator toltırılǵan arnawlı kolonna arqalı ótkeriledi, ol jerde záhárli zatlar 100 – 120 0С ta gidrirlenedi. Usınday jol menen joqarı tazalıqtaǵı gazli aralaspa alıwǵa boladı.
|
| |
