|
Beton texnologiyasi o’quv qo’llanma Birinchi qism
|
| bet | 15/38 | | Sana | 06.12.2023 | | Hajmi | 212,72 Kb. | | #112309 |
Bog'liq Beton texnologiyasi o’quv qo’llanma Birinchi-fayllar.org2. 1-rasm. Qorishma g’ovakliligi hajmining (massa bo’yicha %da) mayda va yirik to’ldiruvchi miqdoriga bog’liqligi
Yirik to’ldiruvchining bo’shliqlarini mayda fraktsiyadagi donalar bilan to’ldirishda bo’shlilik quyidagi formula ko’rinishida kamayadi:
Vbo’sh1 = B a. y V d. y – V d. m = B nis. y V – V d. m (2. 2)
Mayda fraksiyaga bo’shliqlari bo’lmagan yirik donalar qo’shilganda hajmning bir qismini yirik donalar bilan to’ldirishi hisobiga to’ldiruvchining bo’shliqligi quyidagi formulaga mos holda kamayadi:
Vbo’sh2 = B a. m V d. m = Bnis. m (V – V d. y) (2. 3)
2. 3-formula Vm < Ba. y. Vd. y sharti bajarilganda, ya’ni mayda fraktsiyaning hajmi yirik fraksiyaning bo’shligidan ortib ketmaganda qo’llaniladi. 2. 3-formula Vm > B a. y. V d. y sharti bajarilganda, ya’ni yirik fraksiyadagi bo’shliq hajmiga nisbatan qumning ortib ketishida qo’llaniladi. Nazariy jihatdan еng kam bo’shliqlar hajmini quyidagi formuladan aniqlash mumkin
Vbo’sh min = B nis. m Bnis. . y V.
Haqiqatda еsa, minimal bo’shliqlar hajmi Vbo’sh min har doim nisbatan ko’proq va buning sababi donalarning amalda ideal taqsimlanishiga еrishib bo’lmasligidir.
Agarda, qorishtirilayotgan fraktsiyalar bir biridan katta farq qilmasa, mayda donalarning o’lchamlari yirik donalar orasidagi bo’shliqlarning o’lchamlaridan katta bo’ladi va mayda donalar bo’shliqlarga joylasha olmay yirik to’ldiruvchini
bir oz surib yuboradi. Natijada butun sistemaning bo’shliqligi kamayish o’rniga ortib ketishi mumkin. Nisbatan ikki fraktsiyali zich aralashma tayyorlash uchun bir fraktsiya donalarining o’lchamlari ikkinchi fraktsiya donalarining o’lchamlaridan 6, 5 barobar kichik bo’lishi kerak (yirik to’ldiruvchi va qumning aralashmasi). Biroq, uzluksiz donador tarkibli to’ldiruvchilar keng tarqalgan. Ularning ma’lum miqdorda bo’shlig’i ko’proq, lekin qatlamlanib qolmaydi va amaliyotda ko’p uchraydi.
To’ldiruvchilar aralashmasini bo’shligi 20 dan 50%ga qadar o’zgarib turadi. Betonda bo’shliqligi еng kam va bir necha fraktsiyalardan tashkil topgan to’ldiruvchilarni qo’llagan ma’qul.
Minimal g’ovaklilikka еrishiladigan chaqilgan tosh (shag’al) va qumning nisbatini qum yirik to’ldiruvchi g’ovaklarini to’liq qoplaydi degan faraz orqali aniqlash mumkin bo’lib, ularning qum zarralari bilan ayrim miqdordagi surilishlari inobatga olinadi. Bu holda quyidagi formula kelib chiqadi
nis.sh
q
sh
bu yerda Q, SH – qum va chaqilgan tosh щeben’ sarfi; α – surilish
koеffitsiyenti; B nis. Sh – shag’alning nisbiy bo’shliqligi; chaqilgan tosh va qumning zichligi.
q, sh
- mos holda
tosh yoki qumning haqiqiy bo’lakdagi zichligi chaqilgan tosh uchun) va
* - dan(g’ovakli shag’al yoki
to’kishdagi zichligi aniqlash mumkin:
Т - dan
Bnis Т / 1 Т / ,
Bnis * Т / * 1 Т /
Ko’plab o’tkazilgan tajribalar asosida (α = 1, 1 ni qabul qilib) quyidagini
olamiz
|
| |
