• Xomashyo massasini tayyorlash.
  • Keramik buyumlar ishlab chiqarish texnologiyasi




    Download 6,28 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet19/187
    Sana25.05.2024
    Hajmi6,28 Mb.
    #253711
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   187
    Bog'liq
    Qurilish materiallari A.Odilхo\'jayev

    3.3. Keramik buyumlar ishlab chiqarish texnologiyasi
    Keramik buyumlar xossalari, shakli, xomashyo turi va texnologiyasi- 
    dan qat’iy nazar ularni ishlab chiqarish quyidagi asosiy jarayonlardan 
    iborat: xomashyoni qazib olish, xomashyo massasini tayyorlash, buyumni 
    qoliplash, ulami quritish va pishirish.
    Gil xomashyo karyeridan ekskavatorlar yordamida ochiq usulda qazib 
    olinadi va temir yo‘l, avtomobil yoki boshqa transportda keramik buyumlar 
    zavodiga tashiladi. Xomashyoni qazib olishda karyer gil zaxirasi, qalinligi, 
    joylashish xarakteri aniqlanadi.
    Xomashyo massasini tayyorlash. 
    Tabiiy holdagi qazib olingan gil 
    keramik buyumlar ishlab chiqarish uchun yaroqsiz bo‘ladi. Buyum tayyor­
    lash uchun gilning tabiiy tuzilishini buzish, undan zararli aralashmalami 
    chiqarib tashlash, yirik aralashmalami kukunlash, gilni kukunlash va 
    q o ‘shimchalar q o ‘shish, barcha komponentlarni quyma m assa hosil 
    bo‘lguncha maxsus mashinalarda (gilni ezg‘ilovchi tegirmon, parrakli 
    aralashtirgich va shu kabilar) aralashtiriladi. Xomashyo massasi buyum 
    turi, xomashyo turi va xossasiga ko‘ra plastik, yarim quruq bikr, quruq va 
    ho‘l (shliker) usullarda tayyorlanadi.
    Plastik usulda
    - xomashyo komponentlari tabiiy namlikda yoki 
    quritilgan bo‘Isa, 18-28 foiz namlikkacha suv aralashtiriladi. Plastik 
    usulda olingan xomashyo massasidan g ‘isht, keramik tosh, cherepitsa, 
    quvur va shu kabilar tayyorlanadi (3 .1-rasm).
    Bikr usulda
    - qoliplash plastik usulning rivojlantirilgan zamonaviy 
    usuli bo‘lib, xomashyo massasi namligi 13-18 foiz bo‘ladi. Buyum 
    vakuum yoki gidravlik presslar vositasida 10-20 M Pa bosim da 
    qoliplanadi. Bu usulda buyumni quritishga energiya sarfi kamayadi, yuqori 
    mustahkamlikdagi xom qoliplangan buyum tayyorlanadi.
    32


    Yarim quruq usulda
    - xom ashyo kom ponentlari quritiladi, 
    bo‘laklanadi, maydalanadi va yaxshilab aralashtiriladi. Bu usulda keramik 
    buyumlar 8-12 foiz namlikdagi xomashyo massasini 15-40 MPa bosimda 
    presslab olinadi. Bunda buyum ishlab chiqarish sikli ikki marta qisqaradi, 
    buyum aniq olchanjlarda va qirralari to‘g ‘ri holda qoliplanadi va yoqilg‘i 
    30 foiz tejaladi (3.2-rasm).
    Quruq usul
    - yarim quruq usulning rivojlantirilgan zamonaviy usuli 
    bo‘lib, presskukun 
    2-6
    foiz namlikda bo‘ladi. Bunda xomashyo massasidan 
    tayyorlangan buyumni quritishga zarurat bo‘lmaydi. Bu usulda zich 
    keramik buyumlar - plitkalar, yo‘lka g ‘ishtlari, fayans va chinni buyumlar 
    tayyorlanadi.
    Shliker usuli
    - xomashyo massasi (namligi 40 foiz) ko‘p komponentli 
    bo‘lganda, notekis tarkibli va qiyin pishadigan komponentlar bo‘lsa, 
    murakkab shakldagi buyumlarni qoliplashda quyma uslubiyat zarur 
    bo‘lganda ishlatiladi.
    It

    Download 6,28 Mb.
    1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   187




    Download 6,28 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Keramik buyumlar ishlab chiqarish texnologiyasi

    Download 6,28 Mb.
    Pdf ko'rish