• Oqsillarning birlamchi strukturasi
  • Biokimyo pmd




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet10/273
    Sana21.05.2024
    Hajmi4,12 Mb.
    #249242
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   273
    Bog'liq
    Sobirova-R.A-biokimyo

    Oqsillarning tuzilishi
    Rus olimi A.Ya.Danilevskiy va nemis bioximigi E.Fisher va
    boshqalar tomonidan oqsil molekulasidagi aminokislotalar o‘zaro peptid
    (-CO-NH-) bog‘i yordamida birikib polipeptid hosil qilishi aniqlangan.
    Shunga asosan ikki molekula aminokislotadan dipeptid hosil bo‘ladi.
    Dipeptid molekulasidagi erkin amino- yoki karboksil guruhlari yana
    uchinchi aminokislota molekulasini biriktirib tripetid hosil bo‘ladi:
    Tripeptidga yana bir molekula aminokislota birikib tetrapeptid,
    beshinchi aminokislota birikib pentapeptid hosil bo‘ladi. Shu yo‘l bilan
    geksapeptid va polipeptidlar hosil bo‘lishi mumkin.
    Oqsil molekulasining tuzilishi to‘g‘risida juda ko‘p gipotezalar taklif
    qilingan. Bulardan ko‘pchilik biokimyog‘arlar polipeptid nazariyasini
    qabul qilganlar.
    Polipeptid nazariyasi birinchi bo‘lib, 1902-yilda rus olimi A.YA.
    Danilevskiy va nemis olimi E. Fisher tomonidan yaratilgan. Bu
    nazariyaga binoan oqsil molekulasida aminokislotalarni o‘zaro peptid
    bog‘i yordamida birikib polipeptid zanjirni tashkil qiladi. Bu nazariyani
    isbotlash uchun E.Fisher va E.Abdergalden sintetik polipeptidlar
    tayyorlab ularni fizik-kimyoviy xossalarini o‘rgangan va sintetik
    polipeptidlar va oqsillar o‘rtasida o‘xshashlik borligini aniqlashgan.
    Aminokislota qoldiqlarida erkin holda amin, karboksil, gidrooksil,
    fenol, amid va boshqa guruhlari mavjuddir. Shu sababli bu guruhlar
    polipeptid zanjirlarining fazoviy konfiguratsiyasiga (shakllanishiga)
    juda katta ta’sir ko‘rsatadi.


    20
    Hozirgi vaqtda oqsillarning to‘rt xil struktura darajasi borligi
    aniqlangan:
    Birlamchi strukturasi.
    Ikkilamchi strukturasi.
    Uchlamchi strukturasi.
    To‘rtlamchi strukturasi.
    Oqsillarning birlamchi strukturasi
    Oqsillarning birlamchi strukturasi deb, aminokislotalarni polipeptid
    zanjirida ketma-ket joylanish tartibiga aytiladi. Oqsilning birlamchi
    strukturasi aminokislotalarning sifat va miqdoriga bog‘liq bo‘ladi.
    Birlamchi struktura asosini peptid bog‘lari tashkil etadi.
    Peptid bog‘larining o‘ziga xos xususiyatlari bo‘lib, ya’ni ulardagi
    hamma atomlar bog‘larining bir tekislikdaligi bo‘ladi (3-rasm, a, b).
    Ular ikki xil shaklda, ya’ni keto- hamda yenol- shakllarida bo‘ladi.

    Download 4,12 Mb.
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   273




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish