• Assimilyatsiya
  • Dissimilyatsiya
    		•

    MODDA ALMASHINUVIGA KIRISH




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet93/273
    Sana21.05.2024
    Hajmi4,12 Mb.
    #249242
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   273
    Bog'liq
    Sobirova-R.A-biokimyo

    MODDA ALMASHINUVIGA KIRISH
    OVQATLANISH BIOKIMYOSI
    Modda almashinuvi va uning asosiy bosqichlari
    Tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri – tashqi muhit bilan modda
    almashinuvidir. Biologik kimyo fani esa buning negizida yotuvchi
    kimyoviy jarayonlarni o‘rganadi. Organizmning tashqi muhit bilan
    modda almashinuvida murakkab biokimyoviy jarayonlar kechadi va
    buning natijasida ozuqa mahsulotlari – oqsillar, karbon suvlar va
    yog‘larga kimyoviy ishlov berilib organizmning energetik va plastik
    ehtiyojlarini qoplashga ishlatiladi.
    Organizmda asosiy ozuqa mahsulotlarining o‘zgarishi 4 bosqichda
    boradi:
    1. Ovqatlanish va ovqat mahsulotlarining hazm bo‘lishi.
    2. Hazmlangan mahsulotlarning so‘rilishi.
    3. To‘qima metabolizmi, yoki ozuqa mahsulotlarning hujayradagi
    o‘zgarishlari.
    4. Metabolizmning oxirgi mahsulotlarining (CO
    2
    , H
    2
    O, NH
    3
    ,
    siydikchil, kreatinin, siydik kislotasi) ekskretsiyalanishi.
    Modda almashinuvi bir-biriga uzviy bog‘liq bo‘lgan 2 katta
    jarayonlarni o‘z ichiga oladi. Bu assimilyatsiya va dissimilyatsiyadir.
    Assimilyatsiya 
    – murakkab kimyoviy jarayon bo‘lib, buning
    natijasida tashqi muhitdan kirgan organik va anorganik moddalardan
    organizmga xos spetsifikasi: oqsillar, nuklein kislotalar, yog‘lar, karbon
    suvlar va boshqa moddalarning hosil bo‘lishidir. Bu jarayon
    organizmning o‘sishini, rivojlanishini, yangilanishini ta’minlaydi.
    Assimilyatsiya jarayonida ATF energiyasi sarflanadi.
    Dissimilyatsiya
    – bu organizmdagi murakkab organik moddalarning
    parchalanishi va ularning oxirgi mahsulotlari: CO
    2
    , H
    2
    O, NH
    3
    , siydikchil,
    kreatinin, siydik kislotasi va boshqalarga aylanishi. Bu jarayonda
    ajralgan energiyaning bir qismi ATF holida to‘planadi.

    163
    Organizmga tashqi muhitdan turli moddalarning kirib turishi va
    metabolizm mahsulotlarning chiqarib turilishi o‘zaro bog‘liq bo‘lib,
    organizm bilan muhit o‘rtasida moddalar almashinuvini ifodalaydi.
    Quyidagi 15-jadvalda vazni 70 kg bo‘lgan o‘rta yoshli odam
    organizmida sutkalik modda almashinuvining ayrim ko‘rsatkichlari
    keltirilgan.

    Download 4,12 Mb.
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   273




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish