|
Biologiya (2) — копия cdrBog'liq Axborot xavfsizligiZichlashtirish
- axborot xajmini qisqartirishdir. Zichlashtirilgan axborot teskari o‘zgar-
tirishsiz o‘qilishi yoki ishlatilishi mumkin emas. Zichlashtirish va qayta o‘zgartirish vosi-
talariga murojaat qila olishlikni inobatga olib, maxfiy axborotni zichlashtirilgan fayllari
keyinchalik Shifrlanadi. Vaqtni qisqartirish uchun axborotni zichlashtirish va Shifrlash ja-
rayonini birgalikda ishlatish maqsadga muvofiqdir.
SHifrlash
- kriptografik o‘zgartirishni asosiy ko‘rinishidir. Bu ochiq axborotni Shifrlan-
gan axborotga (Shifrmatn) o‘zgartirish yoki Shifrlangan axborotni ochiq axborotga teskari
o‘zgartirish jarayonlaridir. Ochiq axborotni yopiq axborotga o‘zgartirish jarayoni Shifrlash,
teskarisi esa - qayta yayayayayayaыX‘yaC_Shifrlash deb ataladi. SHifrlash usullarining va
Shifrlarning ko‘plab turlari mavjud. Bu Shifrlash algoritmiga mos ravishda ochiq axborot-
ni yopiq axborotga orqaga qaytmaydigan o‘zgartirishlar to‘plamidir. EHM va KT larining
paydo bo‘lishi axborotni Shifrlash qayta Shifrlash uchun ham, Shifrga hujum qilish uchun
ham EHM ni ishlatish imkoniyatlarini inobatga oladigan yangi Shifrlarni ishlab chiqish ja-
rayonini keltirib chiqardi. SHifrga hujum qilish-kriptotahlil qilish - kalitni bilmasdan turib,
va mumkinki, Shifrlash algoritmi to‘g‘risida ma’lumotlar yo‘qligida, yopiq axborotni qayta
Shifrlash jarayonidir.
Zamonaviy Shifrlash usullariga quyidagi talablar qo‘yiladi:
- kriptochidamlilik (kriptotahlil qilishga qarShi turish) Shunday bo‘li-Shi kerakki, Shifr-
ni ochish kalitlarini to‘liq tanlab olish masalasini echish yo‘li bilan amalga oshirilishi kerak;
- kriptochidamlilik Shifrlash algoritmining maxfiyligi bilan emas, balki kalitning max-
fiyligi bilan ta’minlanadi.
- Shifrmatn o‘zi xajmi bo‘yicha boshlang‘ich axborotdan ko‘payib ket-
masligi kerak;
- Shifr xatoliklari axborotni to‘siqlarga uchrashiga va yo‘qolishlariga
olib kelmasligi kerak;
- Shifrlash vaqti katta bo‘lmasligi kerak;
- narxi berkitiladigan axborotning narxi bilan moslashtirilishi kerak.
Kriptotahlil qilishga sarflanadigan vaqt va vosita kalit uzunligiga va Shifrlash algo-
ritmining murakkabligiga bog‘liq bo‘ladi. Keng Shlatiladigan Shifrlash algoritmini max-
fiy saqlashni deyarli imkoni yo‘qdir, Shuning uchun algoritm yopiq kuchsiz joylarga
ega bo‘lmasligi kerak. Axborotni ishonchli yashirish uchun kalit uzunligi 90 bitdan kam
bo‘lmasligi kerak (masalan, 1978 yildan buyon AQSH da davlat standarti sifatida DES
(DATA Encrypting Standard) Shifri ishlatiladi, algoritm ochiq nashrda e’lon qilingan. 30
mln $ turadigan super EHM ni ishlatgan holda 56 bitli kalit 453 kunda topilishi mumkin,
qo‘Shimcha 300000 $ ni sarflasa - 19 kunda, agar maxsus chipni ishlab chiqsa - harajatlar
300 mln. $ bo‘lganda 12 sekundni tashkil etadi).
|
| |
