51
ELEKTRON TIJORAT TIZIMLARI VA ULARNING AHAMIYATI
Elektron tijorat tushunchasi.
Elektron tijorat faoliyati O‘zbekiston Respublikasining
“Elektron tijorat to‘g‘risida”gi 2004 yil 29 apreldagi 613-II son Qonuni bilan belgilanadi va
amalga oshiriladi.
Elektron tijorat Internet tarmog‘idagi tijorat sohasiga oid faollikni, unda oldi-sotdini
amalga oshirilishini ifodalash uchun qo‘llaniladi. U kompyuter tarmog‘idan foydalangan
holda xarid qilish, sotish, servis xizmatini ko‘rsatishni amalga oshirish, marketing tadbir-
larini o‘tkazish imkoniyatini ta’minlaydi.
Elektron tijoratning an’anaviy savdo turlaridan farqi.
Elektron tijoratning an’anaviy
savdo turidan quyidagi xarakterli xususiyatlari bilan farqlanadi:
- xaridor o‘ziga qulay vaqt, joy va tezlikda mahsulotni tanlash va sotib olish imkoni-
yatiga ega;
- savdo-sotiq faoliyatini ish faoliyati bilan birga parallel ravishda, ya’ni ishlab chiqar-
ishdan ajralmagan holda
olib borish imkoniyati mavjud;
- ko‘p sonli xaridorlarning bir vaqtning o‘zida bir nechta
firmalarga murojaat qila ol-
ishi. Bu ko‘p sonli xaridorlarning aloqa vositalari yordamida sotuvchilar bilan muloqotda
bo‘lish
imkoniyati;
- kerakli mahsulotlarni tezlikda izlab topish va shu mahsulotlari bor firmalarga mur-
ojaat qilishda texnika va transport vositalaridan samarali foydalanish, mahsulotlarni bir
joyga yig‘ish va ularni sotib olishda aniq manzillarga murojaat qilish. Ortiqcha vaqt va
xarajatlarni
kamaytiradi;
-
xaridorning yashash joyi, sog‘lig‘i va moddiy ta’minlanish darajasidan qat’iy nazar
hamma qatori teng huquqli mahsulot
sotib olish imkoniyati;
- hozirgi kunda chiqqan jahon standartlariga javob beradigan mahsulotlarni tanlash
va
sotish imkoniyati;
- elektron tijorat sotuvchining mahsulotlarini (ish, xizmatlarini) sotish jarayonidagi
imkoniyatini yanada kengaytiradi va yangilaydi. Endi sotuvchi mahsulotlarini sotish jaray-
onini tezlashtirishi, yangi va sifatli mahsulotlarni muntazam almashtirishi, mahsulotlarn-
ing aylanma xarakatini tezlashtirishi kerak bo‘ladi;
Elektron tijoratda savdoni tashkil qilish firmalarning raqobatini kuchaytiradi, monop-
oliyadan chiqaradi va mahsulotlarning sifatini oshirish imkoniyatini beradi.
Xaridorlar
kundalik xayotida kerakli mahsulotlar ichida sifatlilarini tanlashi mumkin. Chet el firma-
lariga murojaat qiladi.