|
INTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCEBog'liq Normurodov Sadriddin Salim o’g’liINTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE
British International Science Conference
50
Shaxsning yuz tasviri asosida tanib olish tizimida shaxsning mimikasi va tashqi
ko„rinishi hamda tasvirning yorug„lik qiymatlari muhim ahamiyatga ega bo„lib, ular tizim
aniqligi va samaradorligiga turlicha ta‟sir ko„rsatadi.
Quloq chanog„i tasviri asosida shaxsni tanib olish. Quloq chanog„i tasviri asosida
shaxsni tanib olish texnologiyasi o„zining quyidagi xususiyatlari bilan boshqa biometrik
texnologiyalardan ustun hisoblanadi.
Quloq chanog„idagi belgilar boshqa biometrik texnologiyalarning belgilaridan ertaroq
shakllanishi bilan, ya‟ni u ona qornida paydo bo„lgach, 56 kundan keyin;
shaxsning butun umri davomida o„z xususiyatini saqlab qolishi bilan;
shaxsning vafotidan keyin ham boshqa a‟zolariga qaraganda uzoqroq muddat
saqlanishi bilan.
Shaxsning quloq chanog„i tasviri asosida tanib olish texnologiyasi boshqa biometrik
texnologiyalarga nisbatan ko„plab ustunliklarga ega bo„lsa-da, biroq ayrim kamchiliklari
ham mavjud. Masalan, shaxsning quloq chanog„i qandaydir mexanik ta‟sirlar natijasida
o„zgarishi, quloq chanog„i tasviridagi ayrim halaqitlarning mavjudligi (quloq chanog„ining
biror bir qismi yoki to„la yopilganligi) va boshqalar. Ayrim hollarda tug„ma kamchiliklar,
avariya holatlari, kasalliklar yoki yaralar tufayli yuz tasvirlari va barmoq izlari hamda
boshqa ayrim biometrik xususiyatlar asosida tanib olishni amalga oshirib bo„lmasligi
mumkin. Bunday hollarda quloq chanog„i tasviri asosida shaxsni tanib olish texnologiyasini
qo„llash maqsadga muvofiq bo„ladi [19, 33].
Mazkur texnologiyada qo„llaniladigan usul va algoritmlarning soddaligi hamda
yuqorida keltirilgan afzalliklari ko„plab tadqiqotchilarning e‟tiborini o„ziga jalb qilib
kelmoqda.
Hozirgi kunda huquqni muxofaza qiluvchi organlariga quloq chanog„i tasviri asosida
tanib olish tizimlari keng tadbiq qilinmoqda. Ulardan asosan jinoyatchilarni topish va
jinoyatlarni ochishda foydalanilmoqda. Masalan, Vankuverda Iannarelli ismli izquvar
eshikda qoldirilgan quloq chanog„i izi orqali qotilni aniqlagan. Xuddi shunday qotillik
Buyuk Britaniyada ham sodir etilgan. Unda keksa ayol qotili quloq chanog„i izini eshikda
qoldirgan, bunda ham jinoyatchi eshikda qoldirilgan quloq chanog„i izi orqali aniqlangan.
Aksariyat jinoyatlar quloq chanoq chanog„i tasviri asosida oshkor qilinayotgan bo„lsa-
da, hozirgi kunda ko„plab huquqni muhofaza qilish organlari jinoyatchilarni topishda
shaxsni quloq chanog„i tasviri asosida tanib olish tizimlaridan deyarli foydalanishmayapti,
chunki ularda quloq chanog„i tasviri asosida shaxsni tanib olish tizimi yoki tizim uchun
zarur tasvirlar bazasi yetarli darajada shakllantirilgan emas.
Amalda esa quloq chanog„i tasviri asosida shaxsni tanib olish tizimlari orqali ko„plab
jinoyatlarni ochish mumkin bo„ladi. Ammo ushbu tizim yuqori natijalarni berishi uchun
mavjud tizimlarni rivojlantirish, takomillashtirish va yangilarini ishlab chiqishni talab
qiladi.
|
| |
