|
INTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCEBog'liq Normurodov Sadriddin Salim o’g’liINTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE
British International Science Conference
43
- ikkiga bo„linadigan yoki birikadigan papilyar
chiziqlar birlashgan nuqta,
ya‟ni delta nuqta;
1823
yilda Breslavl universiteti professori. Y.E.Purkinye tomonidan barmoqlardagi
papilyar chiziqlar to„g„risidagi dastlabki ma‟lumotlar taqdim etilgan bo„lib, unda papilyar
chiziqlar va uning xossalari bayon etilgan [5, 9].
Barmoq izlaridagi papilyar chiziqlarning umumiy ko„rinishlaridan namunalar
1.1-rasmda keltirilgan.
1.1-
rasm. Barmoq izlaridagi papilyar chiziqlar
1.2-
Har bir barmoq izining takrorlanmaydigan papilyar chiziqlari tarkibini o„zgarish
nuqtalari (masalan, uzilish, tugash, ikki chiziqqa bo„linishi va shu kabilar), papilyar
chiziqlarning yo„nalishi va bu nuqtalarning va koordinatalari to„plamiga minutsiya deyiladi.
Ayrim adabiyotlarda minutsiyalar mahalliy belgilar deb ham ataladi [10, 16]. Har bir barmoq
izidan 50-70 tagacha mahalliy belgilarni ajratish mumkin. Ajratib olingan belgilardan
shaxsni tanib olish tizimlarini yaratishda foydalaniladi.
Turli shaxslarning barmoq izlaridagi global belgilari o„xshash bo„lganda ham ularning
mahalliy belgilari turlicha bo„ladi.
Hozirgi kunda turli bitimlarni tuzishda, shaxsni tasdiqlashda barmoq izlari asosida
shaxslarni tanib olish tizimlaridan Misr, Xitoy va Yaponiyada keng foydalanib kelinmoqda.
1824 yilda Genri Folds shaxsni tanib olish vositasi sifatida barmoqlarning siyohli
izlarini taklif qildi va amaliyotda birinchi bo„lib qo„lladi. U barmoq izlarini spirtli ichimlik
idishida qoldirgan jinoyatchining barmoq izlari asosida tanib olish orqali fosh etgan.
Har bir shaxsning barmoq izlarini o„ziga xos xususiyatlariga ega ekanligini, barmoq
izlarini tavsiflash mumkin bo„lgan belgilar tizimi va ularning vaqt o„tishi bilan
o„zgarmasligini 1892 yilda ingliz olimi Frensis Galton ko„rsatib bergan.
Frensis Galton taklif etgan belgilari asosida Fransiyaning “Sagem Defense Securite”
kompaniyasi tomonidan kirishni nazoratga oluvchi tizim ishlab chiqilgan. Amerika
Qo„shma Shtatlaridagi “American Biometric Company” kompaniyasi tomonidan barmoq
izlarining parametrlari asosida ishlaydigan shaxsni tanib olish tizimi ishlab chiqilgan.
Qo„l shakli asosida shaxsni tanib olish texnologiyasi. Qo„l shakli shaxsning o„ziga xos
bo„lgan yana bir biometrik xususiyati bo„lib, undan shaxsni tanib olish tizimlarini
yaratishda ayrim firmalar foydalangan.
Shaxsni tanib olish uchun qo„lning geometrik shakli, o„lchami va qo„l orqa tomoni
tasviridan foydalaniladi [36]. “Identimat” firmasi birinchilardan bo„lib, 1976 yilda qo„lning
|
| |
