|
INTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCEBog'liq Normurodov Sadriddin Salim o’g’liINTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE
British International Science Conference
49
Karunen-Loev almashtirishiga asoslangan usul aniq bir sinfga tegishli bo„lgan tasvirlar
uchun muhim ahamiyatga ega bo„lgan belgilarni ajratib olish orqali dastlabki belgilar fazosi
o„lchamini sezilarli darajada qisqartirish imkoniyatini beradi. Biroq belgilar fazosini
qisqartirish tanib olish samaradorligiga unchalik ta‟sir qilmaydi. Ajratib olingan belgilar
fazosida tasvirlarni tanib olish jarayoni anchagina soddalashadi va tanib olishga kam vaqt
sarflanadi[11, 18].
Chiziqli diskriminant tahliliga asoslangan usul Karunen-Loev usuli singari berilgan
belgilar fazosini qisqartirish imkoniyatini beradi. Qisqartirilgan belgilar fazosi tasvirlarni
tanib olishni sezilarli darajada yaxshilaydi, ya‟ni tanib olish darajasini yuqori bo„lishini
ta‟minlaydi. [8, 20] ishda tasvirlarni olishga qo„yilgan talablar o„zgarmaganda tanib olish
aniqligini 92% gacha yetkazilgan.
Yuz tasviri asosida shaxsni tanib olish uchun quyidagilarga yo„naltirilgan usullar
hozirgi kunda keng qo„llanilmoqda:
dastlabki ma‟lumotlarning reprezentativ ko„rinishiga, ya‟ni tanib olish tizimini o„qitish
uchun tizim boshqa barcha tasvirlarni tanib olish uchun zarur bo„lgan yuz tasvirlarining
o„zgarish oraliqlaridan (yoritilganlik, masshtab, fon va xokazolar) foydalanishga; dastlabki
belgilar fazosi o„lchamini kamaytirish va kamaytirilgan belgilar fazosida tanib olish
jarayonini amalga oshirishga.
Shaxsni yuz tasviri asosida tanib olish uchun yaratilgan “Face-Intellekt” tizim kamera
oldida turgan shaxsni yuz sohasini aniqlash va uni ma‟lumotlar bazasidan izlab topishga
mo„ljallangan. Ushbu tizim 100000 tagacha shaxs haqidagi ma‟lumotlarni o„zining
ma‟lumotlari bazasida saqlash imkoniyatiga ega. Ushbu tizim jamoat joylarida,
stadionlarda, chegara nazoratida hamda turli xil muhofaza qilinuvchi obyektlarda
qo„llanilishi mumkin.
Belorussiya Fanlar akademiyasining birlashgan Informatika instituti xodimlari
tomonidan yaratilgan dasturiy tizim shaxsni tasdiqlovchi hujjatlarni tekshirish uchun
mo„ljallangan bo„lib, ushbu tizimda shaxsni tasdiqlovchi hujjatdagi tasvirni kompyuter
xotirasiga oluvchi qurilma hamda kompyuterga qo„shimcha ulanuvchi kamera ham mavjud.
Ushbu ikki qurilmadan olingan tasvirlar bir-biri bilan solishtirilib, ushbu hujjatning aynan
shu shaxsga tegishli yoki tegishli emasligi tasdiqlanadi.
Moskvadagi “Vokord” kompaniyasi tomonidan 2010 yilda “VOCORD FaceControl
3D” nomi bilan yuz geometriyasi asosida tanib olish tizimi ishlab chiqilgan bo„lib, ushbu
tizim shaxs tasvirini kameraga olish va olingan tasvir asosida tanib olishni amalga oshiradi.
Tizimning ishlash tezligi yuqoriligi hamda olingan tasvirlarni avtomatik saqlash imkoniyati
uning afzalligi hisoblanadi.
Moskva Davlat texnika universitetining talaba va ilmiy xodimlari tomonidan
yaratilgan “VideOko” nomli tizim shaxsni yuz tasviri asosida tanib olish uchun yaratilgan
tizimlardan biridir. Ushbu tizim kirishni nazorat qilishga mo„ljallangan bo„lib, u kamera
oldiga yaqin kelgan obyektni sezadi va haqiqiy vaqt rejimida tanib olishni amalga oshiradi.
Tizim 256x256 o„lchamli tasvirni qayta ishlashga 4-5 soniya vaqt sarflaydi. Ushbu tizim
asosini “Eigenface” usuli tashkil etadi [24, 31].
|
| |
