|
INTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCEBog'liq Normurodov Sadriddin Salim o’g’liINTERDISCIPLINE INNOVATION AND SCIENTIFIC RESEARCH CONFERENCE
British International Science Conference
46
5) AQShning immigratsiya xizmatida INSPASS dasturi doirasida foydalaniluvchi
odam shaxsini autentifikatsiya qilish tizimi faoliyat ko„rsatmoqda.
Ko„zning rangdor pardasi asosida shaxsni tanib olish. Ko„zning rangdor pardasi har
bir shaxs uchun o„ziga xos bo„lgan biometrik belgi hisoblanadi. Shaxsni tanib olishning
biometrik tizimlarida ko„zning rangdor pardasidagi ayrim pigmentli dog„larning unchalik
sezilarli bo„lmagan kulrang tasvirlaridan foydalaniladi [23].
Shaxsni ko„zning rangdor pardasi orqali tanib olish tizimlarida, ikki asosiy yondashuv
mavjud bo„lib, ular bir- biridan ko„zning rangdor pardasini va ularga mos keluvchi
etalonlarni ifodalash usullari bilan farq qiladi.
Birinchi yondashuvda etalon tasvir sifatida rangdor parda bevosita ko„z tasviridan
ajratib olinsa, ikkinchi yondashuvda esa ushbu tasvir sifatida rangdor pardaning sirtidagi
tegishli shtrix-kodlar matritsasi olinadi [19, 25].
Birinchi yondashuvda tanib olish tizimlarini shakllantirish quyidagi ikki omilga
asoslanadi:
1) ko„z tasviridan ajratib olingan va ko„zning bevosita rangdor pardasiga tegishli
bo„lgan informativ belgilarni belgilab beruvchi halqaga;
2) ko„zning rangdor pardasi halqasidan dekart koordinatalar tizimini qutb
koordinatalar tizimiga almashtirish yo„li bilan olingan to„g„ri to„rtburchakka.
Rangdor parda halqasini bevosita ko„z tasviridan olish quyidagi tarzda amalga
oshiriladi. Dastlab ko„z qorachig„i sohasining markazi va ko„z qorachig„iga nisbatan ikki r va
R radiuslar aniqlanadi (
𝑟
<
𝑅
). Bunda r ko„z qorachig„ining radiusini, R esa ko„z rangdor
pardasining tashqi chetigacha bo„lgan radiusini bildiradi. Ushbu qiymatlar avtomatik
tarzda bo„sag„ali qayta ishlash va konturni hisoblash orqali aniqlanadi. Bunda olingan ko„z
qorachig„ining konturli chegaralarini hamda rangdor parda chegaralarini belgilab beruvchi
egri chiziqlar o„ta aniq va aylanasimon bo„lmaydi. Keyingi bosqichda ushbu chegaralar
yanada aniqlashtirilib, ko„z rangdor pardasining halqasi aniqlanadi va jarayon ko„z rangdor
pardasi tasvirining sifatini yaxshilash bilan yakunlanadi [7, 9, 17].
- Rangdor pardani tasvirlashning ikkinchi yondashuvi yuqori darajadagi
hisoblashlarni talab qiladi. Mazkur usul quyidagilarga asoslanadi:
- dekart koordinatalar tizimidan qutb koordinatalar tizimiga o„tish tasvirni burish
hamda uni siklik ravishda ko„chirish bilan amalga oshirishga;
- koordinatalarni R radius yo„nalishida logarifmik (chiziqli ifodalashning o„rniga)
ifodalashdan foydalanib, rangdor pardaning ( R radius yo„nalishidagi) masshtab
o„zgarishlariga nisbatan invariantligini ta‟minlashga.
Yuqorida ta‟kidlab o„tilgan xossalardan foydalanib, ko„zning rangdor pardasini
burilishlarga va masshtab o„zgarishlariga nisbatan invariant qilib olish mumkin, bu o„z
navbatida ularni tegishli etalonlar bilan solishtirish jarayonini anchagina soddalashtiradi.
Ko„z rangdor pardasining ikki tasvirni o„zaro taqqoslashning keng qo„llaniladigan
usuli o„zaro korrelyatsiya usulidir.
Ko„zni skaner qilish qurilmalari. 1.4-rasmda ko„zni tasvirga oluvchi va rangdor pardani
ajratuvchi qurilmalarning hozirgi kunda keng foydalaniladiganlari keltirilgan.
|
| |
