1.6-rasm. Corynebacterium gluhamicum bakteriyasining glutamin kislota biosintezi
chizmasi.
Ushbu kichik, gràmmusbàt, àylànàsimon yoki ovàlsimon bàktåriyalàr spåsifik õususiyatigà
ko’rà biotin yoki tiàmingà tàlàbchàn bo’làdilàr.
Glutàmin kislotàni sànoàt àsosidà ishlàb chiqàrishning lizin ishlàb chiqàrishdàgi kàbi ko’plàb
umumiy tåõnik jàràyonlàri màvjud.
Ulàr quyidàgi bosqichlàrdàn tàshkil topgàn (7-chizmà): ekish màtåriàlini olish;
♦
oziqà muhiti tàyyorlàsh và stårillàsh;
♦
fårmåntàsiya;
♦
kristàll holdàgi moddàni àjràtib olish;
♦
quritish, qàdoqlàsh và o’ràsh.
6-chizma
. Glutamin kislota ishlab chiqarishning texnologik chizmasi
Glutàmin kislotàlàr olish uchun uglårod mànbàsi sifàtidà glyukozà, sàõàrozà, kràõmàl
gidrolizàtlàri, målàssà và gidrol õizmàt qilishi mumkin. Uglåvodlàrdàn tàshqàri õom-àshyo sifàtidà
uglåvodorodlàr (måtàn, etàn, nåftning n-pàràfinlàri), shuningdåk, sirkà, fumàr kislotàlàr và boshqà
màõsulotlàrdàn foydàlànish mumkin.
Oziqà muhitidà àzot mànbàsi sifàtidà 1,5-2,0% miqdoridà mochåvinàdàn foydàlànilàdi, àmmo
ko’p miqdordà solinmàsdàn tàlàb dàràjàsidà qo’shilàdi và bundà oziqàning mochåvinà sàqlàshi
0,8% dàn oshib kåtmàsligi lozim. Ko’pinchà mochåvinàgà qo’shimchà sifàtidà àzot mànbài bo’lgàn
àmmoniy sul’fàt (NH
4
)
2
SO
4
và àmmoniy õlorid (NH
4
Cl) 0,5% gàchà yoki àmmiàkning
suvli
eritmàsi holidà qo’llànilàdi.
Oziqà muhitidà kul’turàlàrning mo’’tàdil o’sib rivojlànishi uchun yuzdàn yoki o’ndàn
bir foiz
hisobidà kàliy (KH
2
PO
4
holidà), màgniy (MgSO
4
× 7H
2
O), màrgànås (MnSO
4
× 4H
2
O),
shuningdåk, oziqà muhit rN ini mo’tàdillàshtirish (rN 7-7,2) bo’r qo’shish zàrur bo’làdi.
Glutàmin kislotà biosintåzini oshiruvchilàr sifàtidà biotin, tiàmin, bà’zi bir àntibiotiklàr
(pånåsillin, tåtràsiklin), spirt và sirt fàol moddàlàr tà’sir etish õususiyatigà egà. Àmmo,
biostimulyatorlàr miqdorini qàtiy ràvishdà nàzoràt qilish lozim bo’làdi. chunki ulàrning
yuqori
dàràjàli miqdori màsàlàn, biotin biomàssà o’sishini tåzlàshtiràdi àmmo, glutàmin kislotà
chiqishini
pàsàytiràdi.
