Quyi chastotali kuchaytirgich




Download 4,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/104
Sana10.12.2023
Hajmi4,61 Mb.
#115096
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   104
Bog'liq
Boshqarish sistemalarining elementlari va qurilmalari

   Quyi chastotali kuchaytirgich. Hozirgi vaqtda eng keng tarqalgan 
kuchaytirgichlarda kuchaytiruvchi element sifatida ikki qutbli yoki bir qutbli 
tranzistorlar 
ishlatiladi. 
Kuchaytirish 
quyidagicha 
amalga 
oshiriladi. 
Boshqariladigan element (tranzistor) ning kirish zanjiriga kirish signalining 
kuchlanishi (u
KIR
) beriladi. Bu kuchlanish ta`sirida kirish zanjirida kirish toki 
hosil bo’ladi. Bu kichik kirish toki chiqish zanjirdagi tokda o’zgaruvchan tashkil 
etuvchini, hamda boshqariladigan elementning chiqish zanjirida kirish 
zanjiridagi kuchlanishdan ancha katta bo’lgan o’zgaruvchan kuchlanishni hosil 
qiladi. Boshqariladigan elementning kirish zanjiridagi tokning chiqish zan-
jiridagi tokka ta`siri qancha katta bo’lsa, kuchaytirish xususiyati shuncha 
kuchlirok bo’ladi. Bundan tashqari, chiqish tokining chiqish kuchlanishiga 
ta`siri qancha katta bo’lsa (ya`ni R
I
katta), kuchaytirish shuncha kuchliroq 
bo’ladi. 
3.5-rasmda umumiy emitterli (UE) kuchaytirish kaskadining sxemasi, 
hamda kirish va chiqish harakteristikalari ko’rsatilgan. Kuchaytirish kaskadlari 


83 
UE, UB, UK sxemalar bo’yicha yig’iladi. Umumiy kollektorli (UK) sxema tok 
va quvvat bo’yicha kuchaytirish imkoniyatiga ega, bunda R
u
<1. 
Sxema asosli, kaskadning yuqori chiqish qarshiligini kichik qarshilikli 
iste`molchi bilan moslash uchun ishlatiladi va emitterli takrorlagich deb ataladi. 
Umumiy bazali (UB) sxema bo’yicha yig’ilgan kaskadning kirish qarshiligi 
kichik bo’lib, kuchlanish va quvvat bo’yicha kuchaytirish imkoniyatiga ega. 
Bunda K
i
<1. Chiqishdagi kuchlanishning qiymati katta bo’lishi talab etilganda, 
mazkur kaskaddan foydalaniladi. 
a) 


84 
3.5– rasm. Umumiy emitterli (UE) kuchaytirish kaskadining sxemasi 
Ko’pincha, umumiy emitterli (UE) sxema bo’yicha yig’ilgan kaskadlar 
ishlatiladi (
3.5
a- rasm). Bunday kaskad tokni ham, kuchlanishni ham 
kuchaytirish imkoniyatiga ega. Kuchaytirish kaskadining asosiy zanjiri 
tranzistor (VT), qarshilik R
K
va manba E
K
dan iborat. Qolgan elementlar 
yordamchi sifatida ishlatiladi. C
1
kondensator kirish signalining o’zgarmas 
tashkil etuvchisini o’tkazmaydi va bazaning tinch holatidagi U
bd
kuchlanishning 
R
G
qarshilikka bog’liq emasligini ta`minlaydn. Kondensator S
2
iste`molchi 
zanjiriga chiqish kuchlanishining doimiy tashkil etuvchisini o’tkazmay 
o’zgaruvchan tashkil etuvchisinigina o’tkazish uchun xizmat qiladi. R
1
va R
2
rezistorlar kuchlanish bo’lgich vazifasini o’tab, kaskadning boshlang’ich 
holatini ta`minlab beradi. 
Kollektorning dastlabki toki (I
KD
) bazaning dastlabkn toki I
bd
, bilan 
aniqlanadi. Rezistor R
i
tok I
bd
ning o’tish zanjirini hosil qiladi va rezistor R
2
bilan birgalikda manba kuchlanishining musbat qutbi bilan baza orasidagi 
kuchlannsh U
bd
ni yuzaga keltiradi. 
Rezistor R
E
manfiy teskari bog’lanish elementi bo’lib, dastlabki rejimning 
temperatura o’zgarishiga bog’liq bo’lmasligini ta`minlaydi. Kaskadning 
kuchaytirish koeffisienti kamayib ketmasligi uchun qarshilik R
E
ga parallel` 
qilib kondensatrr S
E
ulanadi. Kondensator S
E
rezistor R
E
ni o’zgaruvchan tok 
bo’yicha shuntlaydi. 
Sinusoidal o’zgaruvchi kuchlanish (U
kir

Download 4,61 Mb.
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   104




Download 4,61 Mb.
Pdf ko'rish