Boshqarish sistemalarining elementlari va qurilmalari

88 
Integral mikrosxema ko’rinishidagi tuzilgan kuchaytirgich operatsion 
kuchaytirgich deb ataladi.
Integral operatsion kuchaytirgichlar. Universal hisoblanib, ular matematik 
operatsiyalarni bajarish bilan birga signallarni generatsiya qiladi, kuchaytiradi 
va o’zgartiradi.
Operatsion kuchaytirgichlarda kirish sifatida differensial kuchaytirish 
kaskadi qo’llanilib, u kuchaytirgich chiqish potensialini bir maromda bo’lishini 
ta`minlaydi, qolaversa ikkita kirish borligi evaziga uni imkoniyatlarini oshiradi.
Kirish signali chiqish signali bilan bir fazada yotadimi yo’qmi, unga qarab 
kirishlar invertirlovchi va noinvertirlovchi bo’ladi (3.6-rasm).
Operatsion kuchaytirgichlarni ta`minlash uchun har hil qutbli va 
manbalardan foydalaniladi, ular tinch holatda nolga teng potensial olish 
imkonini beradi +E
n1
–E
n2
va manbalardan foydalaniladi, ular tinch holatda 
nolga teng potensial olish imkonini beradi.

89 
 
 
3.6-rasm. operasion kuchaytirgich 
 

90 
 
3.7-rasm. invertirlovchi kuchaytirgich 
Uchta kirishga ega bo’lgan zanjirga ulangan operasion kuchaytirgich 
kuchlanishlarini jamlash ajgebraik operasiyasini bajaradi, shuning uchun ham u 
summator deb ataladi. 
Doimiy tok kuchaytirgichlari (DTK) – vaqt bo’yicha juda sekin 
o’zgaradigan signallarni kuchaytirish uchun mo’ljallangan kuchaytirgichlardir.
Bunday kuchaytirgichni yuklama, signal manbasi va kaskadlar orasidagi 
aloqa bevosita bo’lishi zarur, ya’ni kuchaytirgich kaskadlarining moslashtirish 
elementlari sifatida reaktiv elementlar(transformatorlar va kondensatorlar) 
qo’llanilmasligi mumkin, bu f=0 bo’lganda K
u
=0 bo’lgan amplituda-chastota 
xarakteristikani ta’minlaydi.
Kuchaytirgich sxemasida qo’shni kaskadlar tranzistorlarining kollektor va 
bazalari bevosita ulangan. Kuchaytirgichning kirish zanjiriga kirish signali 
manbasi bilan kirish kompensatsiyalovchi kuchlanish E
komp
manbai ketma-ket 
ulangan. 

Download 4,61 Mb.