43
изоҳли луғати. – Тошкент:
Turon zamin ziyo, 2016. – 359 б.
7.
Шомақсудов Ш., Долимов С. Кенг уйнинг келинчаги. – Тошкент,
1961. – 224 б.
8.
Шомақсудов Ш., Шораҳмедов Ш. Ҳикматнома. – Тошкент: Совет
Ўзбек Энциклопедияси Бош редакцияси, 1990. – 526 б.
9.
http://amuziyo.uz
10.
http://library.ziyonet.uz
GLOBALLASHUV JARAYONIDA MILLIY O‘ZLIKNI ANGLASH
Sh.B. Murtozayev
BuxDUPI o‘qituvchisi
B.A. Axtamov
BuxDUPI talabasi
Vatanimizning mustaqillikka erishuvi butun insoniyat hayotida behad
murakkab muammolar ko‘ndalang bo‘lgan va tub
burilishlar boshlangan juda
murakkab davrga to‘g‘ri keldi. Tarixning kengroq vaqt o‘lchamida qaralsa, bu
aslida XX asr avvalida boshlangan tarixda misli ko‘rilmagan siyosiy to‘ntarishlar,
alg‘ov-dalg‘ovlar, haddan ziyod tezkor ilmiy va texnologik olg‘a siljishlar, tabiatga
qarshi ayovsiz “hujum”ning jadallashuvi, demografik portlash kabi ulkan va keng
miqyosli o‘zgarishlarning tarkibiy qismlaridan biri bo‘ldi. Individual tasavvurga
ko‘ra atigi yuz yil oldin bu o‘zgarishlarning ko‘pi tabiiy va progressiv deb
hisoblangan, murakkabligi va salbiy tomonlari ko‘pchilikka ko‘rinmagan,
ko‘ringanida ham insoniyatning ko‘pchilik qismi nazdida bu
hol ularning shaxsiy
hayotidan tashqarida, qayerdadir boshqa yoqlarda, ularga bog‘liq bo‘lmagan
obyektiv qonuniyatlar tufayli sodir bo‘lyotganday edi.
Ulardan asosiylari sifatida bugungi kunda quyidagilarni ajratib ko‘rsatish
mumkin:
- harbiy,
-
ijtimoiy,
44
- iqtisodiy,
- informatsion (axboriy),
- mafkuraviy,
- ilmiy,
- madaniy,
- milliy xatarlarni ajratish mumkin. Biz o‘z ishimizda
globallashuvning faqat
ma’naviyat bilan bog‘liq tomonlari haqida fikr yuritishni maqsad qilib olganimiz
bois qolgan xatarlar masalasiga to‘xtalmaymiz.
Milliylikka tahdid. Yuqorida sanab o‘tilgan xatarlardan saqlanishning
asosini milliy o‘zlikni
anglash
37
tashkil etadi. Zero, o‘zlikni bilmay o‘zlikni
himoyalash ma’noga ega emas (tavtologiya). Lekin hozirgi davrda o‘zlikni
anglashning o‘zi ham oson kechmayapti. Chunki, atigi o‘ttiz yil oldin biz yagona
sovet “oilasi” tarkibida edik, milliy o‘zligimiz uzoq “uyqu” holatida bo‘lgan edi.
Endilikda o‘tgan 70 yil mobaynida unutgan milliy o‘zligimizni
qayta kashf
etmoqdamiz. Bu oson va tez kechadigan jarayon emas. U katta ma’naviy va
moddiy safarbarlikni taqozo etmoqda. Boz ustiga, yuqorida ta’kidlaganimizday,
“ommaviy madaniyat” va globallashuv niqoblari ostida aslida milliy qadriyatlar
tizimini o‘zgartirish, ularni yo‘qotish jarayonlari ham ketmoqda.
Bu jarayonlarga
qarshi turish borasida juda katta ishlar qilindi va qilinmoqda. Hozirgi vaqtda
mamlakatimizda yana bir muhim Uyg‘onish jarayoni kechmoqda.
“Yangi
