15
energiya deyiladi. Birlamchi energiyani maxsus qurilmalarda-stansiyalarda
insoniyat tomonidan qaytadan hosil qilinadigan energiyaga (bug„ energiyasi, issiq
suv energiyasi va hokazo) ikkilamchi energiya deyiladi.
1.3. Energetik ishlab-chiqarish jarayoni
Birlamchi energiyani qay usulda qayta hosil qilinishiga
qarab stansiya shunday
nomlanadi. Masalan, issiqlik elektr stansiyasi (qisqacha IES) issiqlik energiyasini
(birlamchi) elektr energiyaga (ikkilamchi) aylantirib beradi, gidroelektr stansiyada
(GES) - suv energiyasini elektr energiyaga, atom elektr stansiyasida (AES) - atom
energiyasini elektr energiyasiga aylantirib beradi, undan tashqari to„lqin
energiyasini elektr energiyasiga aylantirib beruvchi to„lqin
elektr stansiyasi va
boshqa stansiyalar mavjud.
Energiyani kerakli turda olish va iste‟molchilarni ta‟minlash
energetik
ishlab-chiqarish jarayonida kechadi va u besh bosqichdan iborat.
1.Energetika zahiralarini olish va to„plash: yoqilg„ini qazib olish va boyitish,
gidrotexnik qurilmalar yordamida bosimni to„plash va hakazo.
2. Energiyani qayta hosil qiluvchi qurilmalarga energetik zahirani keltirish.
3.Taqsimlash va iste‟mol uchun eng qulay bo„lgan usulda, birlamchi
energiyadan ikkilamchi energiya hosil qilish (asosan issiqlik va elektr energiyasi).
4. Qayta hosil qilingan energiyani uzatish va taqsimlash.
5. Yetkazilgan energiyani iste‟mol qilish.
Agar qo„llanilayotgan birlamchi energiya manbalarini 100% deb hisoblasak,
undan faqat 30-40% energiya olinadi; energiyani
qolgan katta qismi issiqlik
ko„rinishida yo„qotiladi.
Energiya yo„qotishlar asosan hozirgi davrdagi energetik mashinalarning
texnik tavsiflari bilan ifodalanadi.
