b o ‘ladi. X ara suvo‘tlar vakillarining hujayra p o ‘sti kalsiy tuzlari
bilan to ‘yingan b o ‘lganidan ular dag‘al va m o ‘rt boMadi. X ara
suvoMlarida jin siy k o ‘payish - oogom iya tipida. Vegetativ yoM b i
lan ham k o ‘payadi. U ning rizoidi atroflarida
kraxm alga boy tuga-
naklar hosil boMadi va ular orqali xara vegetativ ko‘payadi. Xarada
jinsiz yoM bilan ko‘payish uchramaydi.
S r i
44- mashg'ulot.
Xaraning tuzilishini o ‘rganish
Asbob va materiallar:
xara suvo‘tlari, tayyor preparat, m ikros
kop, ch o ‘ntak lupasi,
buyum oynalari, qoplagich oynalar, laborato-
riya asbob lari.
Ishlash tartibi.
X araning urchish organlarining b ir qism ini olib,
yaxshi k o ‘rinadigan qilish uchun xlorid yoki sirka kislotaning 2 -
3% li eritinasiga 5 - 1 0 daqiqa solib qo‘yiladi.
Shundan keyin u
buyum oynasidagi glitserin tom chisiga solinib, m ikroskopning biroz
katta qilib k o ‘rsatadigan obyektivida tekshiriladi. A sosiy o ‘qdagi
b o ‘gMm oraligM silindrik p o ‘stloq hujayrasi bilan qoplangan. Agar
bu hujayralar igna bilan olib tashlansa, uning tagidan m arkaziy
hujayra chiqadi. Bunga m ikroskopning katta qilib k o ‘rsatadigan
obyektivi
orqali qaralsa, hujayradagi sitoplazm a, donador yashil
xrom atofor va ju d a k o ‘p yadrolar k o ‘rinadi. Bu suvo‘t yon shoxla-
rining tuzilishi ham xuddi asosiy o ‘q tuzilishiga o ‘xshash boMadi.
Yon shox qoMtigMda jinsiy organ ooganiy va anteridiy jo y la
shadi. Yon shohning tagida dum aloq shakldagi
va yetilgan davrda
tiniq m alla tus yoki qizil rangda k o ‘rinadigan anteridiy o ‘m ashadi.
A nteridiy ichida ju d a ko ‘p sperm atozoid boMadi. Yuqori oogam
q o ‘shilish usulida jin siy urchib, oospora hosil qiladi: sporadan
k o ‘klam da yangi xara vujudga keladi.
X ara suvoMining
rasmi daftarga chizib olinadi, undagi b o ‘gMm
va b o ‘gMm oraliqlari yoziladi. Tayyor preparatga m ikroskop orqali
qaralib, ooganiy va aneridiyning rasmi chiziladi.
