oyna bilan yopiladi va m ikroskopning sal katta
qilib k o ‘rsatadigan obyektivi orqali qaraladi.
Bunda
ju d a mayda, sariq ch o ‘ziq hujay
ralar k o ‘rinadi. M ikroskopning katta qilib
k o ‘rsatadigan obyektivida esa hujayra sirtida
palla borligi, buning o ‘rta qism ida “b o ‘g ‘im lar”
(tuguncha)joylashganligi k o ‘rinadi, b o ‘g ‘im ning
ikkitasi hujayranitig ichki uchida, bittasi o ‘rtasida
joylashadi. B o 'g ‘im lar orasida “chok” b o ‘lib,
shu chok vositasida protoplast tashqi m uhit
bilan
m unosabatda boMib
turadi ham da pinnulyariya
harakat qiladi. Pinnulyariyaning to ‘lqinsim on
57-
rasm.
Pinnulariya:
harakatini m ikroskopda k o ‘rish m um kin. Hu-
A) yonidan ko'rinishi; jayrad a sitoplazm a va yadro b o ia d i. H ujayra
B) enidan ko'rinishi.
,
. .
. ,
, . ,
,
, .
.
.
.
po sti devon bo ylab qo ng lr-sanq rangda len-
tasim on xrom atofor joylashadi.
Bitta pinnulariyadagi palla, chok, b o ‘g ‘in,
xrom otofom ing ras-
mini daftarga chizib olinadi.
Nazorat savollari:
1. D iatom su v o ‘tlari qayerlarda yashaydi?
2. U ning tashqi va ichki tuzilishini ayting?
3. D iatom su v o 'tla ri qanday usullarda k o 'p ay a d i?
Yashil suvo‘tlari (Chlorophyta boMimi)
Yashil suvo4lam ing xrom atoforlarida faqat xlorofill b o ‘lib,
boshqa pigm entlar bilan niqoblanm agani uchun yashil tusda
ko'rinadi. U lar bir hujayrali, k o ‘p hujayrali va koloniyali b o ‘lib ya
shaydi (56 - 57- rasm lar). Hujayralari sirt tom onidan b a ’zan pig-
mentli selluloza bilan qoplangan.
H ujayra ichida sitoplazm a, hu
jay ra shirasi bitta, b a ’zan bir nechta yadro ham da yashil xrom atofor
boMadi. X rom atofor spiral, to ‘rsimon, donador, lentasim on shakl-
larda b o ‘ladi. Bu b o ‘lim ga taalluqli k o ‘pgina suvo‘tlarining xro-
m atoforida
pirenoid deb ataladigan qattiq, dum aloq tanacha paydo
b o ‘ladi. Bu tanacha atrofida kraxm al to ‘planadi.
Yashil suvo‘tlari vegatativ, spora hosil qilish va jin siy y o ‘l bilan
ko‘payadi.
Yashash sharoiti qulay boMganda vegetativ, y a 'n i hujayrasi-
ning ikkiga b o ‘linishi yoki k o ‘p hujayrali ipining uzilishi y o ‘li bilan
ko‘payadi. A m m o zoospora
hosil qilib, urchish eng tipik k o ‘payish
hisoblanadi. Yashash sharoiti o g ‘irlashganda, bu suvo‘t jinsiy y o ‘l
bilan, y a ’ni kopulatsiya yoki konyugatsiya usulida k o ‘payadi.
Yashil suvo‘tlar uch sinfga b o ‘linadi: chin yashil suvo‘tlari
(Eusxlorophyta), konyugatalar (Sonjugatae), xaralar (Charae).
Chin yashil suvo‘tlar sinfidan ikki tartibning vakillari o ‘rganiladi.
58- rasm.
Ulotriks
59- rasm.
Volvoks
