Ishlash tartibi.
K lodaforadan ozgina uzib olinib,
buyum oy-
nasidagi suv tom chisi q o ‘yiladi, ustiga qoplagich oyna yopiladi.
M ikroskopning sal katta qilib k o ‘rsatadigan obyektivida qaral-
ganda, uning tanasi tarm oqlangan tirik silindrik hujayradan ibo-
ratligi k o ‘rinadi. M ikroskopning katta qilib k o ‘rsatadigan
obyek-
tivi orqali tekshirilganda, hujayralar sirt tom onidan ikki qavat p o 'st
bilan qoplanganligi, ichida pirenoidli ilm a-teshik yirik plastinka-
simon xrom atofor k o ‘p ekanligi k o ‘rinadi. Bu xrom atofora hu
jay ra sitoplazm asining va k o ‘p m iqdordagi
yadrolarning ravshan
k o ‘rinishiga y o ‘l q o ‘ymaydi.
K ladofora vegetativ, spora hosil qilish,
jinsiy yoMlar bilan
k o ‘payadi. Vegetativ k o ‘payishdahujayra ichidagi m oddalar 2 ,4 , 8,
16 qism ga b o ‘linadi. H ar bir qism da zoospora hosil b o ‘ladi, so‘ngra
hujayra p o ‘sti y orig ‘idan zoosporalar tashqariga - suvga chiqadi,
shundan keyin har bir zoospora xivchin chiqarib suv ichida bir qan-
cha vaqtgacha faol harakatlanib yuradi, so ‘ngra harakatdan to ‘xtab
xivchinini tushirib yuboradi va bundan yangi kladofora suvo‘t vu-
ju d g a keladi. Jinsiy urchishi izogam q o ‘shilish y o ‘li bilan boMadi.
K ladoforaning tashqi k o ‘rinishi va ipning bir qism ining k o ‘rinishi
daftarga chizib olinadi.
42- mashg'ulot.
Vosheriyaning tuzilishini o ‘rganish
Vosheriya (Vocherie) sifonlilar (Siphonales)
tarkibiga kirib, hu-
jayrasiz, ipsim on suvo‘t, uzunligi b a ’zan bir necha 10 sm ga yetadi.
Uni qishning qattiq sovuq vaqtlarida ham da soya joylarda, ariq
b o ‘ylarida va boshqa suv havzalarida, zax tuproqda k o ‘p
uchratish
m umkin. Vosheriyaning boshqa turlari suv tubida rizoidlari yor
dam ida substratga yopishgan holda hayot kechiradi. Vosheriyaning
-tallomi o ‘ziga xos tuzilgan, y a ’ni
tanasi hujayralarga boMinmagan,
hujayrasiz yaxlit, g o ‘yo bir gigant hujayradan iborat.
Sitoplazm asidan ju d a k o ‘p m ayda yadrosi va pirenoidsiz uvoq,
tariqsim on xrom atofori boMadi.
Vosheriya ikki usulda: qulay sharoitda zoosporalar bilan, no-
qulay sharoitda esa oogam q o ‘shilish y o ‘li bilan k o ‘payadi.
