ch o ‘ziq, bulardan tashqari, gul ichida konussim on gul o ‘m ida spi
ral shaklida joylashgan k o ‘p m iqdorda u rug‘chi ham b o ‘ladi. Gul
katta ochiladi, uning ichiga har xil hasharotlar kira oladi.
M agnoliya guli tuzilishining
diagram m asi chizilib, form ulasi
yozib q o ‘yiladi.
A yiqtovondoshlar oilasi (R anunculaceae)
Bu oilaga, asosan, Shim oliy yarim sham ing o ‘rta va sovuq min-
taqalarida k o ‘p o ‘sadigan bir yillik va k o ‘p yillik o ‘sim liklar kiradi.
A yiqtovondoshlam ing xarakterli belgisi shundan iboratki, ular
ning gill qism lari k o ‘p va n om a’lum sonda b o ‘ladi.
Bu qism lar
kichik yoki konus shaklli gul o ‘m ida spiral holda joylashadi. Ayiqto
vondoshlar oilasiga qarashli ayrim turlar evolutsiyaning turli bos-
qichini boshdan kechirm oqda. U larning b a ’zilari ibtidoiy tuzilishga
ega (gul tevarakligi sodda tuzilgan), gul qism lari noaniq va k o ‘p
miqdorda, nektam ik b o ‘lmaydi. B a’zilarida gul m a ’lum
tur hasha-
rotlarining q o ‘nishi uchungina mos bir qator belgilarga ega, shu
bilan birga, b a ’zi gul elem entlarining reduksiyaga uchraganligi
k o ‘rinadi: ularning m eva bargchalarining soni
kam va doimiy, nek-
tom ik paydo bo ‘ladi.
Shuning uchun bu oilada gul tevarakligi ancha xilm a-xil tuzil
gan. M asalan, ayiqtovondoshlam ing sodda belgilarga ega b o ‘lgan
turlarining b a ’zilarida gul to ‘g ‘ri - aktinom orf, b a ’zilarida n o to ‘g ‘-
ri - zigomorf.
Bu oilaga taalluqli o ‘sim liklar tarkibida kuchli ta ’sir etuvchi za-
harli
m oddalar bor, shuning uchun ulam i chorva m ollari yem aydi.
A yiqtovondoshlar oilasiga kiradigan eng muhim o ‘simlik turkum -
lari quyidagilar: ayiqtovon (R anunculus), q arg ‘atuyoq (A nem one),
isfarak (D elphinium ).
A yiqtovondoshlar turkum iga o ‘tloqlarda, o ‘rm onlarda k o ‘p
o ‘sadigan o 'sim lik lar kiradi. Bu turkum ga qarashli 50 tur o ‘simlik
Q ‘rta O siyoda o ‘sadi.
