si eshkaksim on va qolgan ikkitasi qayiqchani tashkil etgan b o ‘ladi.
Keyingi ikkita tojbargining chetlari o ‘zaro q o ‘shilib ketgan, ustki
tojbargning kuraksim on
cheti yuqoriga qayrilib, tor tirqish hosil
qiladi. Q ayiqchaning ikki chetida to ‘garak chuqurcha bor. Buning
ichiga barm oqsim on o ‘sib kiradi. G ulning bu
xilda tuzilishi gultoj-
barglam ing ancha m ustahkam turishini ta ’m inlaydi. G ultojbarglar
k o ‘k-binafsha yoki siren guli tusida, b a ’zan oqish b o ‘ladi. Qayiq-
cha ichida gulning changchi va urug‘chi qismlari joylashadi. Agar-
da
qayiqcha biroz qisilsa, uning chetlari ochilib, ichidagi u ru g ‘chi
tashqariga chiqadi. Changchi trubkasi to ‘qqizta changchi iplam ing
q o ‘shilishidan paydo b o ‘lgan. Changchi
iplari uchida changdon-
lar b o ‘lib, ular u rug ‘chi og ‘izchasi bilan bir xil balandlikda jo y la
shadi. Trubka tirqishi uning changchi ichi (bu yassi b o ‘ladi) bilan
berkilgan b o ‘ladi. Shunday qilib, beda gulida 10 ta changi,
ulardan
to ‘qqiztasining iplari o ‘zaro q o ‘shilib ketgan, qolgan bittasi erkin
holda b o ‘ladi.
Beda guli urug‘chisining changchi iplari nay ichida joylashib, bir
uyali tugunchadan, sal qayrilgan ustuncha va dum aloq o g ‘izchadan
iborat, urug‘chi o g ‘izchasi tukchalar ham da yupqa parda bilan qop-
langan. Shiradon gul tagida androtsey bilan ginetsey o ‘rtasida jo y la
shadi. Shiradondan gul ochilish vaqtida shira (nektar) chiqib turadi.
Beda m evasi (dukkagi) bir yoki bir necha buralib spiral shaklga
kirgan, dukkak to ‘qsiz yoki sal-pal to ‘qli,
deyarli ochilm aydigan
b o ‘ladi. Yetilgan dukkakning sirtidan tom ir to ‘qim alari k o ‘rinib tu
radi. Bitta dukkakda 6 - 1 2 dona urug‘ b o ‘ladi.
D ukkakdoshlar oilasining boshqa vakillari bilan gerbariy orqali
tanishiladi va daftarga beda gulining diagram m asi chizilib, form u
lasi yoziladi.
