Qurilish gipsining xossalari qo`shiladigan suv miqdoriga va tortish mayinligiga
bog`lik. Gipsni tayyorlashda qo`shiladigan
suv miqdorini, kimyoviy reaktsiyaga
ketadigan miqdordan, doim ko`proq olinadi.
Qurilish gipsi qotishi tez
boshlanadigan va tez qotadigan bog`lovchi modda hisoblanadi. Gipsning qotish
muddati (boshlanishi 4 minutdan oldin emas, tugashi 30 minutdan kech emas)
xom
ashyoning xossasiga , saqllanish muddatiga, qo`shilmalarning mavjudligiga
va boshqa faktorlarga bog`lik. Yarim suvli gipsning tezlashtirilgan gidratatsiyasini
uning tarkibida mavjud bo`lgan parchalanmagan digidrat
zarrachalari keltirib
chiqaradi; kam suv qo`shilganda gipsning qotishi tezlashadi va teskarisi. Gips
qorishmasining haroratini 40…45 ºS ga ko`paytirganda, qotish tezligi oshadi,
haroratni yuqoridagi ko`rsatgichdan oshirganda esa sekinlashadi. Gips
qorishmasining qotishini sekinlashtirish uchun o`nga keratinlik va oxakli yyelim
sekinlashtirgichlar hamda massasidan 0,1…0,3 % sul`fat-achitki bardasini
qo`shish maqsadga muvoffiqdir.
Gips qotishini tezlashtiruvchilar bo`lib, sul`fatlar (temir sul`fatidan tashqari),
kislotalar (oltingugurt, tuzli, azotli), suyuq shishalar hisoblanadi.
Gips buyumlari nam joylarda saqlansa 60%gacha
mustahkamligini yuqotadi
(5). Shuning uchun odatda gipsdan quruq joylarda ishlatiladigan detallarni
tayorlash uchun foydalaniladi. Unchalik suvga nisbatan turg`un bo`lmaslik gips
bo`yumlarining G`ovaklik darajasining ko`pligi va suvga erishi bilan izohlash
mumkin.
Quriliish gipsining suvga nisbatan turg`unligini oshirish quyidagi usullar bilan
amalga oshirish mumkin:
1)
suvga yuvilish, suvga erishini kamaytirish bilan, suv o`tkazmasligini
oshirish bilan;
2) gips qorishmasi tarkibiga mineral va organiq zichlovchi-to`ldiruvchilarni
qo`shish bilan;
3) bo`yumlar satxiga suv o`tkazmaydigan va suvga turg`un mineral va
organiq qoplamalarni (suvoq) surtish yo`li bilan va ularni birga qo`llash
natijasida;
4) mineral va organiq subkliklarni singdirish yo`li bilan;
5) gips qorishmasi tarkibiga zichlagichlarni qo`shish va bo`yumlarni yuzasiga
suv o`tkazmaydigan va suvga turg`un mineral
va organiq qoplamalarni
surtish bilan (suvoq);
