ning mualliflari katta biznesda m en ejm entning oliy bo‘g ‘ini rahbar-
lari sifatida bevosita ish tajribasiga ega edilar.
Ismi shu maktabning
vujudga kelishi bilan bogliq b o ‘lgan va ba’zan m enejm entning ota-
si deb atashadigan Anri Fayol k o ‘mir qazib oluvchi k atta fransuz
kompaniyasiga rahbarlik qilgan.
Urvik Angliyada m en ejm en t masalalari bo’yicha m aslahatchi
bo'lgan. A.K. Reyli bilan birgalikda ilmiy ishlarni yozgan Jeym s D.
M uni Alfred P. Sloun boshchiligida «Jeneral M otors»
kompani-
yasida ishlagan. Ilmiy m enejm ent nazariyasini yaratuvchilar kabi
klassik m aktabning tarafdorlari ham m enejm en tn in g ijtimoiy jihat-
lari to‘g ‘risida unchalik tashvishlanmaganlar. Bundan tashqari,
ularning
ishlari ilmiy uslubiyotga asoslanm agan holda m a ’lum darajada shax-
siy kuzatishlardan kelib chiqadi. «Klassiklar» tashkilotlarga porloq
kelajak nuqtai nazaridan qarashga harakat qilardilar,
shuningdek,
ular tashkilotlarning umumiy tavsiflarini va qonuniyliklarini aniqlash-
ga urinar edilar. Klassik m aktabning maqsadi m enejm entning uni
versal tamoyillarini ishlab chiqishga, shu bilan birga, bu tamoyilar-
ga amal qilish tashkilotni shubhasiz muvaffaqiyatga
olib keladi de-
gan g'oyaga asoslangan edi.
Bu tamoyillar ikkita asosiy jihatlarga to'xtalib o‘tadi. Ularning
biri tashkilot boshqaruvining oqilona tizimini ishlab chiqish edi.
B iznesning asosiy tamoyillarini aniqlab, nazariyotchi «klassiklar»
tashkilotni bo'linmalar va ishchi guruhlarga bo'lishning en g yaxshi
usulini topishlariga ishonch hosil qilganlar. Bu funksiyalar a n ’anaviy
bo'lib, moliya, ishlab chiqarish va m a rk e tin g hisoblanar edi. Bu
bilan m en ejm entning asosiy funksiyalarini
aniqlash ham chambar-
chas bog'liqdir. Fayolning menejment nazariyasiga qo‘shgan asosiy
hissasi - u m enejm entni universal protsess kabi ko‘rib chiqdi, bu
protsess rivojlantirish va tashkil qilish kabi bir nechta bir-biri bi
lan bog‘langan funksiyalardan iborat edi.
Klassik tam o y illa rn in g ikkinchi kateg o riy asi tash k ilo t tuzil-
m asining shakllanishiga va ishchilarni boshqarishga tegishli bo'lgan.
B unga misol bo'lib yakkaboshchilik tamoyili xizm at qilishi mumkin,
sh u n g a muvofiq inson faqatgina bitta
boshliq tom onidan buyruq
olishi va faqatgina unga buysunishi kerak. Misolda Anri Fayolning
m enejm ent bo'yicha 14 ta tamoyillarining qisqacha bayoni keltiril-
31
gan, ulardan ko'plari, Fayol ularni birinchi bor t a ’riflab bergan payt-
dan beri sodir bo'lgan o'z garishlarga
qaram ay, hozirgacha foyda-
lidir.
