U bir paytning o'zida m uqarrar va oldindan aytib bo'lmaydigan mu-
hitning butun noaniqligini t a s a w u r qilishi kerak».
M e n e jm e n t ilmining modellari bu m aq sad la rg a yuqori dara-
jada m oslashgan va kuchli tahliliy vosita sifatida m urakkab vaziyat-
larda qaror qabul qilish bilan bog'liq ko'p m uam m olarni hal etishga
imkon beradi.
M od ella rn in g turi.
Z am onaviy tashkilotlar tom onidan keng
qo'llanilayotgan modellar va ular yordamida hal etilishi kerak bo'lgan
vazifalarni ko'rib chiqishdan oldin m odellarning uch xilini qisqacha
t a ’riflab berish zarur. G ap fizik, analogik va m atem atik modellar
haqida ketyapti.
Fizik model.
Fizik model obyekt yoki tizimni kattalashtirilgan
yoki kichiklashtirilgan tavsifi yordamida o'rganib chiqiladigan narsani
ifoda etadi. S hen n o n n in g t a ’kidlashicha: «Fizik (b a ’zan «portretli»
deb ataJadigan) m odelning o'z iga xos xususiyati shundan iborat-
ki, u m a ’lum m a ’noda m odellashtirilayotgan butunlik kabi ko'rinadi».
Fizik modellar misollari - zavod chizm asining nusxasi, uning
faktik kichiklashtirilgan modeli, loyihachining m a ’lum bir massh-
tabda kichiklashtirilgan chizmasi. Bunday fizik model vizual qabul
qilishni soddalashtiradi va m uayyan bir uskuna uning uchun ajra-
tilgan joyda fizik jihatdan joylasha olishini aniqlashga va bog'liq
m uam m olarni, masalan, odamlar va m ateriallar harakatini tezlash-
tiradigan eshiklar joylashishini hal etishga yordam beradi. Avto-
mobil va aviatsion korxonalar har doim aerodinamik qarshilik kabi
m a ’lum bir xususiyatlarni tekshirish uchun yangi tran sp o rt vosi-
talarining kichiklashtirilgan fizik nusxalarini tayyorlashadi. Model
aniq n u s x a bo'lib, o 'z in i ishlab c h i q i l a y o t g a n a v to m o b il yoki
sam olyotga analogik holda tutishi kerak, lekin bunda u ancha kam
q iy m a tg a ega bo'ladi. S h u n d a y ta rz d a quruvchi kom paniya har
doim ishlab chiqarish, m a ’muriy binolar yoki omborxona qurilishini
boshlashdan avval ularning kichraytirilgan modelini quradi.
