• Uchinchi oqlash usuli
  • Oqlash jarayonining texnologik samaradorligini baholash.
  • Oqlangan mahsulotlarni saralash
  • -rasnt. Donni oqlash usullari




    Download 7,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet130/159
    Sana11.12.2023
    Hajmi7,74 Mb.
    #115661
    1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   159
    Bog'liq
    Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi. Tursunov S. Muqimov Z. Norinboyev B.

    80-rasnt. Donni oqlash usullari: 
    a - siqish va surish yordam ida oqlash 
    usuli; b - bir va ко ‘p m arotaba urish bilan oqlash usuli; 
    v - qobiqni ja d a llik bilan ishqalash y o ‘li bilan g
    Bu kabi donlami oqlashda oboyka uskunasi, markazdan 
    qochuvchi kuch yordamida ishlaydigan uskunadan foydalaniladi.
    Bir marta urib oqlash uchun markazdan qochuvchi kuch 
    yordamida ishlaydigan uskunadan foydalaniladi (suli doni uchun).
    K o‘p marta urib oqlanadigan donlar (arpa, bug‘doy va makkajo‘- 
    xorini) oqlashda oboyka va bichli uskunalardan foydalaniladi.
    Uchinchi oqlash usuli - don qobig‘ini harakatlanayotgan qayroq 
    tosh yuzaga asta-sekin ishqalash bilan amalga oshiriladi (80-rasm, 
    v). Bu usuldan parda, m ag‘iz bilan mustahkam bog‘langan (arpa, 
    bug‘doy, oq jo ‘xori, n o ‘xat va makkajo‘xori) donlarni oqlashda 
    foydalaniladi. Bunday usulda oqlashda A 1-31RN-3 rusumli oqlash 
    va sayqallash uskunalaridan foydalaniladi.
    Oqlash jarayonining texnologik samaradorligini baholash.
    Oqlash uskunasida donni g natijasida ikki xil mahsulot:
    -
    m ag‘iz va qovuz olinadi. Lekin g jarayoni samarali 
    b o ‘lmaganda, 5 xil mahsulot hosil bo‘ladi:
    217


    - m a g ‘iz (qimmatbaho mahsulot);
    - oqlanmagan don;
    - qovuz (g jarayonida m ag‘izdan ajratilgan sirtqi qobiq);
    - maydalangan m ag‘iz;
    - kepak.
    Oqlash jarayoni qanchalik yaxshi tashkil qilinsa, oqlanmagan 
    don, maydalangan m ag‘iz va kepak shuncha kam bo‘ladi, m ag‘iz va 
    qovuz miqdori esa ko ‘p bo‘ladi.
    Oqlangan mahsulotlarni saralash
    Yormabop donlarning oqlangandan so‘ng aralashma hosil 
    b o iad i, ulami beshta frakdiyaga bo‘linadi.
    Asosiy fraksiya-bu oqlangan don yoki m ag‘iz. Oqlash jarayonida 
    oqlanmay qolgan donlar, ikkinchi fraksiyani hosil qiladi. Oqlash 
    jarayonida dondan ajratilgan sirtqi gul qobig'i - uchinchi fraksiyani 
    hosil qiladi. Oqlash jarayonida, maydalangan mag‘iz - to‘rtinchi 
    fraksiyani, oqlash jarayonida maydalanadi mayda zarrachalarga 
    m ag‘iz va pardalar ya’ni kepak - beshinchi fraksiyani hosil qiladi.
    M ag‘iz - asosiy va qimmatbaho mahsulot bo‘lib, unga tegishli 
    ishlov beriladi (silliqlanadi, jilo beriladi, saralanadi).
    Oqlanmagan dondan esa qayta oqlash jarayonida mag‘iz olinadi.
    Maydalangan m ag‘iz sholi, grechixa (prodel) no ‘xat donlariga 
    qayta ishlov berish jarayonida hosil bo'lib, ularni saralab, kepagi 
    ajratiladi.
    Kepakdan esa ozuqa sifatida omuxta-yem mahsulotlari ishlab 
    chiqarishda foydalaniladi.
    Qovuz, ya’ni tariq, grechixa va sholi donlari m ag‘zidan ajratilgan 
    qobiqdan ozuqa xamirturushi sifatida va texnik maqsadlarda 
    ishlatiladi.
    Aralashmadagi mahsulotlaming tarkibiy miqdori qayta ishla- 
    nayotgan don, uning sifati oqlash jarayonlami to ‘g ‘ri olib borish
    oqlash uskunalarni rusumlari, donning birinchi va ikkinchi marta 
    oqlanishiga bog‘liq.
    218


    Donni birinchi oqlashdan so‘ng hosil bo‘lgan mahsulotlaming 
    taxminiy miqdori 37-jadvalda berilgan.

    Download 7,74 Mb.
    1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   159




    Download 7,74 Mb.
    Pdf ko'rish