Bug‘doy donida m og‘or zamburug‘larining rivojlanishiga haroratning ta ’siri _________
20-jadval Don
namligi, %
S aq la sh
haro rati,
t
l g donda 1000 dona m o g ‘or zam b u ru g ‘lari m iq d o ri
saqlash m uddati (kunlarda)
D astlabki
don
10
20
30
40
50
60
18,2
20
1,5
2,7
19,0
46
240
2300
2100
8
1.5
0,7
1,2
2
2,6
5,9
8,6
Don uyumida havoning almashinuvi. D on uyum iga havo
oqim ining kirib turishi yoki uning aeratsiya darajasi m ikroflorining
holati va m ikrobiologik jarayonlarning kechishiga sezilarli ta ’sir
k o ‘rsatadi.
M a ’lum ki, m ikroorganizm lar kislorodga nisbatan
b o ‘lgan talabiga k o ‘ra uch guruhga b o ‘linadi: aerob, obligat anaerob
v a fakultativ anaerob.
Birinchi guruhda m ansub m ikroorganizm lar erkin kislorodsiz
m uhitda yashay olm aydi, ikkinchi guruh (obligat) vakillari esa faqat
kislorodsiz m uhitda rivojlanadi. Fakultativ anaeroblar esa ikkala
m uhitda yashay oladi.
Don uyum ini saqlashda havo kirib turishi, don uyum ining
aeratsiya darajasi undagi m ikrofloraga kuchli ta ’sir etadi. Bunday
holatning yuzaga kelishi quyidagi qonuniyatlarga asoslanadi:
- don uyum iga havo kirib turishining chegaralanishi, kislorod
zaxirasining kam ayishi v a karbonat angidrid gazi to ‘planishi
m ikrofloraga salbiy ta ’sir k o ‘rsatib, m ikroorganizm lar sonining
kam ayishiga olib keladi;
- don uyumi namligini kam aytiradigan yoki uni sovitadigan
havoning kirib turishi ham m ikroorganizm larga salbiy ta ’sir k o ‘r-
satadi;
- yuqori nam likda b o ‘lgan don uyumi nam ligini kam aytirm asdan
yoki uning haroratini deyarli tushirm aydigan holatda shamolatib
71
turish esa m ikroorganizm larning rivojlanishiga, ayniqsa, m o g ‘or
zam b u ru g iarin in g o ‘sishga olib keladi.
